Η σχέση της Εκκλησίας με τη φύση και η ερμηνεία της ορθόδοξης θεολογίας για τη σχέση του ανθρώπου με την ύλη και τις φυσικές επιστήμες, βρέθηκαν στο επίκεντρο της ομιλίας που εκφώνησε ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος στην Καβάλα, όπου αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής της Σχολής Θετικών Επιστημών, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ).
Με αφορμή την επίσκεψή του στην Καβάλα, μετά από πρόσκληση του μητροπολίτη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου Στεφάνου, προκειμένου να συμμετάσχει στις λατρευτικές εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη σύσταση της Ιεράς Μητροπόλεως ΦΝΘ κ. Ιερώνυμος συναντήθηκε με τον πρύτανη του ΔΠΘ Φώτη Μάρη, τον κοσμήτορα, τον πρόεδρο της σχολής και καθηγητές.
Στην ομιλία του με τίτλο: «Ο κόσμος ως έκπληξη», ο κ. Ιερώνυμος αναφέρθηκε στη σχέση θεολογίας και φυσικών επιστημών υπογραμμίζοντας πως η ύψιστη σημασία της ύλης για την Ορθόδοξη Εκκλησία προκύπτει μόνο και μόνο από το γεγονός ότι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Χριστός, έλαβε σάρκα, ύλη.
«Για την Ορθόδοξη θεολογία», υπογράμμισε, «είναι θεμελιώδες το γεγονός ότι «ο λόγος σάρξ εγένετο». Η Σάρκωση έχει κεντρική θέση στην Αγία Γραφή, τη Θεολογία και τη λατρεία της εκκλησίας. Η σχέση του ανθρώπου με την ύλη, στην πορεία της ιστορίας έλαβε ποικίλες μορφές: από τη θεοποίηση της ύλης έως την πλήρη απο-ιεροποίηση της. Από την υπερεκτίμηση της έως την πλήρη υποτίμησή της στα νεωτερικά και τα μετανεωτερικά χρόνια».
Ο αρχιεπίσκοπος έκανε μια αναδρομή στην ιστορία και τη θέση της ύλης από την αρχαιότητα μέχρι την σύγχρονη εποχή, ξεκινώντας από τον Όμηρο, τον Ησίοδο και φτάνοντας μέχρι τους Ίωνες φυσικούς φιλοσόφου του 6ου αιώνα π.Χ. που αναζήτησαν την λειτουργία της φύσης και έθεσαν το ερώτημα της ύπαρξης του κόσμου.
Ο κ. Ιερώνυμος σημείωσε πως όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι και μαθηματικοί της αρχαιότητας όπως ο Αριστοτέλης, ο Αναξίμανδρος, ο Πυθαγόρας, ο Ηράκλειτος, ο Παρμενίδης, ο Δημόκριτος , ο Πλάτωνας «εκλαμβάνουν κάτι ως δεδομένο εκ των προτέρων και έπειτα αναζητούν τον τρόπο λειτουργίας του κόσμου». «Από τότε μέχρι σήμερα κύλησαν αιώνες, έχουν μεσολαβήσει πολλά, έχουμε μάθει πολλά, αλλά ακόμη δεν έχουμε συμφωνήσει στην προέλευση του κόσμου. Αλλά και δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως ο τρόπος λειτουργίας της φύσεως. Κυρίως όμως δεν έχει απαντηθεί ακόμη, με τρόπο επιστημονικά απόλυτο, ποια είναι η πρώτη αρχή, από την οποία προήλθε ο κόσμος», ανέφερε.
«Οι θρησκείες έχουν ευθύνη»
Αναφερόμενος στην Αγία Γραφή σχετικά με τον κόσμο και τη δημιουργία του σημείωσε πως αν «η ύπαρξη του Θεού αποδεικνύονταν επιστημονικά, τότε ο Θεός θα υπόκειτο στα ανθρώπινα μέτρα». «Τότε δεν θα ήταν Θεός αλλά είδωλο. Ομοίως ακατανόητη είναι και η δημιουργία του κόσμου εκ του μηδενός. Ο κόσμος όμως για την Ορθόδοξη θεολογία δεν είναι ούτε αιώνιος, αλλά ούτε τυχαίος. Δεν δημιουργήθηκε αυθόρμητα. Είναι δημιούργημα ενός πολύ συγκεκριμένου Τριαδικού Θεού ο οποίος υπάρχει ως αγάπη και ως ελευθερία», εξήγησε.
Στην ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος αναφέρθηκε στο πώς αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι τη δημιουργία του κόσμου και την ύπαρξη του Θεού σε αυτόν κατά τον Μεσαίωνα και την περίοδο του Διαφωτισμού, σημειώνοντας ότι «από τη μεσαιωνική θεοκρατία οδηγηθήκαμε στην ανθρωποκρατία και από εκεί στον υπεράνθρωπο του Νίτσε και πλέον στον σύγχρονο “ μετάνθρωπο” της τεχνολογίας».
«Οι θρησκείες έχουν ευθύνη», τόνισε ο κ. Ιερώνυμος, προσθέτοντας: «όσο όμως οι θρησκείες εκκοσμικεύονται, όσο γίνονται μέρος του κόσμου, τόσο υποχωρούν τα κριτήρια και κάθε δυνατότητα καλόπιστης αξιολόγησης όλων των νέων τάσεων. Για την Ορθόδοξη θεολογία ο Θεός και ο κόσμος βρίσκονται σε κοινωνία πλέον μέσω του Θεανθρώπου. Ο,τι δεν κατάφερε ο άνθρωπος, το κατάφερε ο Υιός και Λόγος του Θεού».
Τα εκατόχρονα της Μητρόπολης Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο αρχιεπίσκοπος υπογράμμισε ότι σήμερα δεν υπάρχει σύγκρουση επιστήμης και θεολογίας «εφόσον η θεολογία ασχολείται κυρίως με το ποιος δημιούργησε τον κόσμο και ποιος είναι ο προορισμός του κόσμου χωρίς να μπαίνει σε λεπτομέρειες. Η δε επιστήμη καλείται να μελετά τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας του κόσμου χωρίς να αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ιδιοκτήτη. Άλλο η δημιουργία του κόσμου και άλλο η λειτουργία του».
Την τελετή αναγόρευσης του αρχιεπισκόπου σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Φυσικής, της σχολής Θετικών Επιστημών, του ΔΠΘ παρακολούθησαν μεταξύ άλλων ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος, οι δήμαρχοι Καβάλας και Θάσου, εκπρόσωποι των στρατιωτικών αρχών και τοπικών αρχών.
Νωρίτερα, το πρωί της Κυριακής, ο κ. Ιερώνυμος συμπροσευχήθηκε στη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε στον καθεδρικό ναό Αποστόλου Παύλου προεξάρχοντος του εκπρόσωπου του Οικουμενικού Πατριάρχη, με τη συμμετοχή αρχιερέων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Στη συνέχεια μετέβη στο αρχαιολογικό μουσείο της Καβάλας όπου παρακολούθησε το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για τη συμπλήρωσε των εκατό χρόνων της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου ενώ εγκαινίασε την περιοδική έκθεση κειμηλίων και αρχαιολογικών ευρημάτων με τίτλο: «Λόγος Κυρίου από την αποστολική εκκλησία του Παύλου στην ιερά μητρόπολη Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου».
