Επιστήμονες ανέπτυξαν μια επαναστατική μέθοδο για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του καρκίνου σε όλο το σώμα, ανοίγοντας ενδεχομένως το δρόμο για την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων θεραπειών κατά της νόσου. Η νέα τεχνολογία, που αναπτύχθηκε από ερευνητές του Cold Spring Harbor Laboratory και του Weill Cornell Medicine στη Νέα Υόρκη, χρησιμοποιεί γενετικούς «γραμμωτούς κώδικες» για την παρακολούθηση της κίνησης μεμονωμένων καρκινικών κυττάρων, παρέχοντας γνώσεις για τη διαδικασία της μετάστασης.
Ο μεταστατικός καρκίνος αποτελεί συχνά μια ζοφερή διάγνωση για τους ασθενείς. Μέχρι τώρα, οι ακριβείς μηχανισμοί του τρόπου μετάστασης των καρκινικών κυττάρων παρέμεναν άγνωστοι. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Cancer Discovery», ρίχνει φως σε αυτή την κρίσιμη διαδικασία, αποκαλύπτοντας ότι ενώ τα περισσότερα καρκινικά κύτταρα παραμένουν εντός του πρωτογενούς όγκου, ένας μικρός αριθμός επιθετικών κυττάρων ενθαρρύνει την ανάπτυξη σπάνιων αλλά θανατηφόρων μεταστάσεων του καρκίνου.
Η μελέτη, η οποία επικεντρώθηκε στον καρκίνο του προστάτη, χρησιμοποίησε ένα νέο μοντέλο ποντικού που ονομάζεται Evolution in Cancer Prostate (EvoCaP) μαζί με έναν αγωγό ανάλυσης γνωστό ως Evolutionary Lineage Tracing in R (EvoTraceR). Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση επιτρέπει στους ερευνητές να επισημάνουν μεμονωμένα καρκινικά κύτταρα με μοναδικές αλληλουχίες DNA, δημιουργώντας ουσιαστικά ένα κυτταρικό GPS σύστημα.
«Αυτή η γραμμωτή κωδικοποίηση μας επιτρέπει να διαβάσουμε τις ακριβείς πληροφορίες σχετικά με το πώς ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους ιστούς στους οποίους έχει κάνει μετάσταση», εξηγεί ο καθηγητής του CSHL Άνταμ Σίπελ, ένας από τους επικεφαλής ερευνητές του έργου.
Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Η μελέτη αποκάλυψε ότι μόνο ένα μικρό υποσύνολο ιδιαίτερα επιθετικών κυττάρων είναι υπεύθυνο για την μετάσταση των όγκων σε όργανα όπως τα οστά, το ήπαρ, οι πνεύμονες και οι λεμφαδένες. Το εύρημα αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τη θεραπεία του καρκίνου στο μέλλον.
Οι προηγούμενες μέθοδοι εντοπισμού της εξάπλωσης του καρκίνου βασίζονταν σε συνδυασμό τεχνικών απεικόνισης και αλληλουχίας ολόκληρου του γονιδιώματος, οι οποίες ήταν όχι μόνο χρονοβόρες και δαπανηρές αλλά και λιγότερο ακριβείς. Η νέα τεχνολογία barcoding προσφέρει έναν πιο αποτελεσματικό και ακριβή τρόπο χαρτογράφησης της διαδρομής του καρκίνου μέσα στο σώμα.
«Έχουμε θέσει τα θεμέλια της θεμελιώδους μοριακής βιολογίας για να απαντηθούν πολλά άλλα ερωτήματα. Αυτή είναι η αρχική φάση ενός πολύ μεγαλύτερου έργου όπου οι συνάδελφοί μας επεκτείνουν αυτή τη δουλειά σε άλλους τύπους καρκίνου και αρχίζουμε να εξετάζουμε θεραπευτικές παρεμβάσεις για τις μεταστάσεις», δήλωσε ο Άρμιν Σέμπεν, μεταδιδακτορικός ερευνητής του CSHL και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Αν και υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος μέχρι τα ευρήματα αυτά να μεταφραστούν σε κλινικές θεραπείες, η ικανότητα χαρτογράφησης της εξάπλωσης του καρκίνου με τέτοια ακρίβεια αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην έρευνα για τη νόσο.
Περιορισμοί της μελέτης
Πρώτον, τα ευρήματα βασίζονται σε ένα μοντέλο ποντικού, το οποίο μπορεί να μην αναπαράγει απόλυτα τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται ο καρκίνος του προστάτη στους ανθρώπους. Δεύτερον, η μελέτη επικεντρώθηκε κυρίως στα συγκεκριμένα γονίδια Pten και Trp53, τα οποία είναι κοινά στον επιθετικό καρκίνο του προστάτη, αλλά μπορεί να μην ισχύουν για όλους τους τύπους της νόσου. Τέλος, αν και το σύστημα γραμμωτού κώδικα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στην παρακολούθηση της εξάπλωσης του καρκίνου, η μελέτη ενδέχεται να μην καταγράφει κάθε μικρή αλλαγή ή σπάνιο γεγονός που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της μετάστασης.
