Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα συζήτησαν με νέες και νέους στην Εθνική Πινακοθήκη.
Τα θέματα τα οποία κυριάρχησαν ήταν η ενασχόληση των νέων με τα κοινά και την πολιτική, οι προοπτικές απασχόλησης, θέματα εκπαίδευσης, για τη σχέση Ελλάδας-Ευρώπης καθώς και για τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης και των κοινωνικών δικτύων.
Συντονίστρια της συζήτησης ήταν υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Δόμνα Μιχαηλίδου και αρχικά έγινε κουβέντα για τη συμμετοχή των νέων στην πολιτική.
Η Ρομπέρτα Μέτσολα μοιράστηκε την προσωπική της εμπειρία και τόνισε πως η ενεργή συμμετοχή στα κοινά ξεκινά από μια συνειδητή απόφαση: να μην αφήνεις άλλους να αποφασίζουν για σένα. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογράμμισε πόσο σημαντικό είναι οι νέοι να πιστεύουν στην αξία τους και να μην επιτρέπουν σε κανέναν να τους κρατήσει πίσω.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε πόσο ουσιαστικό είναι για εκείνον να συνομιλεί με νέους και τόνισε πως η συμμετοχή στα κοινά είναι αναγκαία. «Το μέλλον διαμορφώνεται μόνο μέσα από τη συλλογική συμμετοχή. Αν δεν το κάνετε εσείς, να είστε βέβαιοι ότι θα το κάνουν κάποιοι άλλοι», τόνισε ενώ μεταξύ άλλων εστίασε στις δυσκολίες που αντιμετώπισε η γενιά που μεγάλωσε μέσα στην οικονομική κρίση κάνοντας λόγο για «γενιά που είδε το μέλλον της να της κλέβεται». Παράλληλα όμως διαπίστωσε ότι οι σημερινοί νέοι βρίσκονται σε μια καλύτερη αφετηρία, καθώς η χώρα πλέον αναπτύσσεται.
Σε άλλο σημείο των τοποθετήσεών του, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση. Επ’ αυτού υπενθύμισε πως η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας μέσα σε έξι χρόνια και εξέφρασε την ιδιαίτερη ικανοποίησή του που πλέον νέοι οι οποίοι είχαν φύγει στο εξωτερικό στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, επιστρέφουν σε καλά αμειβόμενες θέσεις. Αναφέρθηκε επίσης στα φορολογικά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη στήριξη των νέων εργαζόμενων. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι κάθε νέα και νέος των 25 ετών, από 1.1.2026 θα έχει μηδενικό φόρο εισοδήματος ενώ για την ηλικιακή κατηγορία 25-30 ο φόρος πέφτει στο 9% αντί για 22%.
Παράλληλα ο πρωθυπουργός έθεσε ως προτεραιότητα τη σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, αλλά και την ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης. Τόνισε την ανάγκη οι νέοι να μάθουν να προσαρμόζονται στις ραγδαίες αλλαγές και να αποδέχονται ότι τα επαγγελματικά τους μονοπάτια δεν θα είναι προβλέψιμα.
Μίλησε επίσης για την προσπάθεια «να ανοίξει το πολιτικό σύστημα σε νέες φωνές», εξηγώντας πως μέσα στη δεκαετία της ηγεσίας του στο κόμμα επιδίωξε να ανανεώσει το στελεχιακό δυναμικό και να φέρει περισσότερους νέους σε υπουργικές θέσεις.
Σχετικά με το ζήτημα της εκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική, η Ρομπέρτα Μέτσολα, ως, μόλις τρίτη γυναίκα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρώτη από τον Νότο, τόνισε ότι θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα μεσολαβήσουν άλλα είκοσι χρόνια μέχρι να εκλεγεί ξανά γυναίκα. Υπογράμμισε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και ιδίως οι μητέρες στην πολιτική, μιλώντας για τα σχόλια, την έκθεση και τις απαιτήσεις του δημόσιου βίου. Επισήμανε ότι πρέπει να γίνει ευκολότερο για τις νέες γυναίκες να συμμετέχουν ενεργά.
Για το χάσμα ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την ελληνική καθημερινότητα, ο πρωθυπουργός σημείωσε πως «αν οι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται γιατί η Ευρώπη είναι σημαντική για την Ελλάδα, αυτό είναι πρωτίστως δική μας ευθύνη».
Υπενθύμισε ότι η προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνοδεύτηκε από παραχώρηση εθνικών αρμοδιοτήτων, αλλά σε αντάλλαγμα η Ελλάδα απέκτησε σημαντικά οφέλη όπως χρηματοδοτήσεις σε υποδομές, στήριξη σε περίοδο κρίσεων και γεωπολιτική ασφάλεια. Ανέφερε ως παράδειγμα τη χρηματοδότηση σχολείων, νοσοκομείων, ηλεκτρικών λεωφορείων – όλα με ευρωπαϊκά κονδύλια. Παράλληλα όμως τόνισε πως η χώρα πρέπει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις προκειμένου να απορροφά ευρωπαϊκά κονδύλια.
Για την τεχνητή νοημοσύνη και τη σχέση της με την ανθρώπινη δημιουργικότητα, την κουλτούρα και τις δεξιότητες των νέων ο πρωθυπουργός σημείωσε: «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρέπει να είναι υποκατάστατο της ανθρώπινης σχέσης. Πρέπει να είναι εργαλείο που μας κάνει καλύτερους». Εξήγησε πως η τεχνολογία προσφέρει τεράστιες δυνατότητες, αλλά ταυτόχρονα «μας στερεί κρίσιμες δεξιότητες», αν χρησιμοποιείται παθητικά, π.χ. για να παραχθεί μια εργασία αντί να βοηθήσει στη σκέψη. Τόνισε την ανάγκη να «κρατάμε την ανθρωπιά μας» και να περιορίζουμε την ψηφιακή εξάρτηση.
Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ρύθμισης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά σε σχέση με τη χρήση τους από ανηλίκους. Επ’ αυτού ανέφερε ότι υπάρχει ευρωπαϊκή συζήτηση για τον περιορισμό της πρόσβασης και για μια έξυπνη ρύθμιση ώστε να προστατευτεί η ψυχική υγεία των νέων. Είπε επίσης πως υπάρχει «τεράστια δυσκολία να αντικρούσεις ένα ψέμα, όταν αυτό διαδίδεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα από στρατιές ψηφιακών bots» και είπε ότι «τα γεγονότα είναι γεγονότα και οι απόψεις είναι απόψεις».
Η κ. Μέτσολα συμπλήρωσε πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήδη έχει υιοθετήσει πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη και εξετάζει μέτρα όπως η ηλικιακή επαλήθευση και ακόμη και ο περιορισμός πρόσβασης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ανηλίκους κάτω των 16 ετών.
Στη συζήτηση διατυπώθηκαν και ερωτήσεις για ευρωπαϊκά προγράμματα νέων, όπως το Erasmus+, με την κ. Μέτσολα να το χαρακτηρίζει εμπειρία-σταθμό που ενισχύει την κατανόηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και τον κ. Μητσοτάκη να συνδέει αυτά τα προγράμματα με την προοπτική εργασιακής κινητικότητας και την αύξηση ευκαιριών για τους νέους σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αναλυτικά η συζήτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola με νέες και νέους στην Εθνική Πινακοθήκη:
Ακολουθούν οι τοποθετήσεις του Πρωθυπουργού (ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά):
*Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, αναφερόμενος στις κυβερνητικές πολιτικές στήριξης των νέων, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:*
Καταρχάς, επιτρέψτε μου να επαναλάβω τα λόγια της Roberta: αυτή είναι η κορυφαία στιγμή της ημέρας. Είναι πάντα μεγάλη τιμή να μπορώ να βρίσκομαι μαζί με νέους, να ακούω τα προβλήματά τους, να απαντώ στις ερωτήσεις τους και να προσπαθώ να κάνω αυτό που έκανε η Roberta, να σας κινήσω το ενδιαφέρον για τα κοινά, όποια μορφή κι αν έχει, με την έννοια ότι τελικά το μέλλον μας διαμορφώνεται μόνο μέσω της συλλογικής μας συμμετοχής. Αν δεν το κάνετε εσείς, να είστε βέβαιοι ότι θα το κάνει κάποιος άλλος. Το ερώτημα είναι αν θα συμμετάσχετε στη διαμόρφωση του μέλλοντός σας ή αν θα το κάνουν άλλοι για λογαριασμό σας.
Κάθε φορά που βρίσκομαι με νέους ανθρώπους, Roberta, συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο πρέπει να ήταν γι’ αυτή τη γενιά να μεγαλώσει εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης για την Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια, αλλά συνεχίστηκε άσκοπα για μια δεκαετία και, ουσιαστικά, επηρέασε το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς νέων. Όσοι συμμετέχουν στη σημερινή μας συνάντηση ήταν πιθανώς πολύ μικροί για να θυμούνται τα πολύ δύσκολα χρόνια της κρίσης. Κατά μία έννοια, βρίσκονται σε καλύτερη θέση, επειδή μεγαλώνουν, εισέρχονται στα μαθητικά χρόνια και στην αγορά εργασίας σε μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση.
Ορθώς επισημαίνεις, όμως, ότι αυτή είναι μια περίοδος πρωτοφανούς αναταραχής. Αν έπρεπε να κάνω μια σύγκριση, θυμάμαι πώς ένιωθα όταν ήμουν 22 ετών, όταν αποφοίτησα από το πανεπιστήμιο. Ήταν το 1990. Εκείνη την εποχή, το Τείχος του Βερολίνου είχε μόλις πέσει. Υπήρχε ένα εντονότατο αίσθημα αισιοδοξίας, ευφορίας, μια αίσθηση ότι το μέλλον ήταν λαμπρό και πολλά υποσχόμενο, ότι μπορούσαμε να πετύχουμε τα πάντα. Ορισμένοι πολιτικοί επιστήμονες υποστήριξαν τότε ότι επρόκειτο για το «τέλος της ιστορίας», με την έννοια ότι όλες οι μεγάλες ιδεολογικές διαμάχες είχαν πλέον επιλυθεί.
Έπειτα σκέφτομαι τι σημαίνει να είσαι 22 ετών ή ακόμα και νεότερος σήμερα, σε μια εποχή που τίποτα δεν είναι σίγουρο, που η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τα πάντα, που η κλιματική αλλαγή είναι κάτι που μας απασχολεί πολύ. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να διατηρήσει κανείς μια αίσθηση αισιοδοξίας και ελέγχου, σε μια εποχή που λαμβάνουν χώρα πολλές βαθιές αλλαγές.
Για εμάς, η πρώτη μας προτεραιότητα ήταν πάντα να προσφέρουμε ένα καλύτερο μέλλον στους νέους. Αυτό αφορά ουσιαστικά δύο πράγματα: την απασχόληση και την εκπαίδευση. Ως προς την απασχόληση, πιστεύω ότι η μεγαλύτερη επιτυχία της οικονομικής μας πολιτικής ήταν η δημιουργία μισού εκατομμυρίου θέσεων εργασίας τα τελευταία έξι χρόνια.
Είμαι πολύ χαρούμενος κάθε φορά που βλέπω νέους που αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Είχαν φύγει από την Ελλάδα την εποχή της οικονομικής κρίσης και τώρα επιστρέφουν επειδή βλέπουν ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Αλλά δεν μιλάμε για οποιαδήποτε δουλειά, πρόκειται για καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και επαγγελματικές προοπτικές.
Μία από τις μεγάλες αποφάσεις που πήραμε ήταν ότι όλοι όσοι είναι κάτω των 25 ετών, από τις αρχές του 2026, δεν θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος. Μηδενικό φόρο εισοδήματος. Αν είσαι μεταξύ 25 και 30 ετών, ο συντελεστής θα είναι 9% αντί για 22%. Αν είσαι νέος και εισέρχεσαι στην αγορά εργασίας, ξεκινάς γνωρίζοντας ότι τουλάχιστον η κυβέρνηση σκέφτεται πώς μπορεί να σε βοηθήσει στα πρώτα σου βήματα.
Και βέβαια, πριν από αυτό βρίσκεται η εκπαίδευση. Πώς συνδέουμε, ειδικά τα δημόσια πανεπιστήμια μας, με την αγορά εργασίας; Πώς προσφέρουμε εναλλακτικές εκπαιδευτικές επιλογές, ειδικά όταν πρόκειται για μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση, τεχνική εκπαίδευση; Και πώς μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να είναι ευπροσάρμοστα και να αποδέχονται το γεγονός ότι θα συμβούν πολλά πράγματα στη ζωή τους και ότι η ζωή τους δεν θα είναι τόσο προβλέψιμη όσο η ζωή των γονιών ή των παππούδων τους.
Επομένως, είναι σημαντικό για μας να εστιάζουμε στη νέα γενιά, εφαρμόζοντας πολύ συγκεκριμένες πολιτικές, αλλά και ακούγοντας τους νέους και προσπαθώντας να τους εμπλέξουμε στην πολιτική.
Και ένα τελευταίο σημείο: όταν ανέλαβα για πρώτη φορά την ηγεσία του κόμματος -μερικές φορές με ξαφνιάζει κι εμένα ότι τον Ιανουάριο θα συμπληρώσω 10 χρόνια-, ένας από τους στόχους μου ήταν να ανοίξω το κόμμα σε νέους ανθρώπους. Τώρα είμαι ευτυχής όταν κοιτάζω τους βουλευτές ή τους Υπουργούς μου -ορισμένοι μεγάλωσαν μέσα από την ιεραρχία του κόμματος- με το άνοιγμα του πολιτικού συστήματος σε νεότερες φωνές, την ανάθεση υπουργικών χαρτοφυλακίων σε νεότερους, σε μικρότερες ηλικίες, αντιμετωπίζοντας το γεγονός ότι στην πολιτική εξακολουθεί να κυριαρχεί μια άλλη γενιά -κάτι που δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα.
Αισθάνομαι ότι είναι ευθύνη μου να προσφέρω περισσότερες ευκαιρίες στην επόμενη γενιά. Πάντα προσπαθώ να το κάνω αυτό. Μέχρι στιγμής είμαι πολύ ευχαριστημένος με τις επιλογές που έχω κάνει.
*Σε ερώτηση για το πώς θα εξηγούσε στη νεότερη γενιά τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το έργο που επιτελεί, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε:*
Πρώτα απ’ όλα, ας αναγνωρίσουμε ότι αν δεν γίνεται πλήρως αντιληπτό γιατί η Ευρώπη είναι σημαντική για την Ελλάδα, αυτό είναι κυρίως δικό μας λάθος, επειδή δεν καταφέραμε να εξηγήσουμε καλά γιατί είναι τόσο σημαντικό να είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Διότι πήραμε μια απόφαση, η χώρα έλαβε μία απόφαση, οι προηγούμενες γενιές πήραν μια απόφαση προ πολλών ετών, πριν από περισσότερα από 40 χρόνια, να ενταχθούμε σε αυτή την ευρωπαϊκή οικογένεια, να εκχωρήσουμε συγκεκριμένες εξουσίες με αντάλλαγμα τα οφέλη που προσφέρει η συμμετοχή σε μια μεγαλύτερη ένωση.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα έχει επωφεληθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ιδιότητα του μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το όφελος ήταν τόσο οικονομικό, με σημαντικές εισροές πόρων που βοήθησαν την Ελλάδα κατά τη διάρκεια αυτών των δεκαετιών να κατασκευάσει υποδομές, να στηρίξει τη γεωργία και την εκπαίδευσή μας. Αλλά αποδείχθηκε επίσης ένα ασφαλές γεωπολιτικό καταφύγιο. Ειδικά σε μια εποχή που η Ευρώπη συμπιέζεται μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να είμαστε μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου, με το οποίο μοιραζόμαστε κοινές αξίες και με χώρες με τις οποίες νιώθουμε ότι ανήκουμε στην ίδια κοινότητα.
Από πρακτικής άποψης, θα ήθελα απλώς να επισημάνω το γεγονός ότι μετά τον COVID, για να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα, επειδή πιστεύω ότι πρέπει πάντα να χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα παραδείγματα, μετά τον COVID, η Ελλάδα έλαβε 36 δισεκατομμύρια ευρώ ευρωπαϊκής στήριξης, κυρίως επιχορηγήσεις, αλλά και δάνεια που μας βοήθησαν να ανακάμψουμε μετά τον COVID, επενδύοντας στις υποδομές και στην εκπαίδευση.
Έλεγα στην Πρόεδρο ότι αν επισκεφθείτε τα σχολεία μας, θα δείτε ότι διαθέτουμε διαδραστικούς πίνακες, οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν επισκεφθείτε τα νοσοκομεία μας, τα νέα τμήματα επειγόντων περιστατικών, θα δείτε ότι όλες αυτές οι ανακαινίσεις χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν κοιτάξετε τους δρόμους, θα δείτε ηλεκτροκίνητα λεωφορεία που χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, πόσα από αυτά που βλέπουμε γύρω μας έχουν χρηματοδοτηθεί από την Ευρώπη.
Αλλά πηγαίνει πέρα απ’ αυτό. Δεν πρέπει να βλέπουμε την Ευρώπη μόνο ως ένα “καλάθι” πόρων που ρέουν από τα πλουσιότερα κράτη προς τα φτωχότερα. Είναι επίσης μια κοινότητα αξιών. Πιστεύουμε στη δημοκρατία, πιστεύουμε στο κράτος δικαίου. Πιστεύουμε σε μια κυβέρνηση που επικεντρώνεται στη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Προσβλέπουμε η Ευρώπη να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας.
Εάν έχετε την ευκαιρία, επισκεφθείτε το κέντρο Europa Experience στην οδό Σταδίου. Είναι ένας πραγματικά υπέροχος διαδραστικός χώρος, γιατί είναι σημαντικό, ειδικά θα έλεγα για τη νεότερη γενιά, τους μαθητές, να κατανοήσουν μέσω της χρήσης της τεχνολογίας γιατί η Ευρώπη είναι τόσο σημαντική για εμάς και γιατί τελικά αποτελεί μέρος της ταυτότητάς μας. Πάντα λέω ότι η Ελλάδα δεν «ανήκει» στην Ευρώπη, αλλά είμαστε Ευρώπη. Είμαστε το θεμέλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, γιατί αυτό είναι επίσης ένα εγχείρημα που έχει πολύ βαθιές πολιτισμικές ρίζες. Η Ελλάδα, ιστορικά, βρίσκεται στο κέντρο. Μπορεί γεωγραφικά να βρισκόμαστε στην άκρη της Ευρώπης, αλλά αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε στο κέντρο της Ευρώπης από την άποψη των κοινών μας αξιών.
(…)
Και επιτρέψτε μου να συμπληρώσω σε αυτό που είπατε: έχουμε και υποχρεώσεις, με την έννοια ότι δεν πρέπει μόνο να συμμορφωνόμαστε με τους ευρωπαϊκούς κανόνες διαφάνειας, αλλά λαμβάνουμε τα κεφάλαια και σε αντάλλαγμα για μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμόσουμε προκειμένου να βελτιώσουμε την υποκείμενη ανταγωνιστικότητά μας. Δεν είναι πάντα εύκολο να το κάνουμε αυτό.
Οι Υπουργοί γνωρίζουν ότι έχουμε μια μεγάλη πρόκληση. Το συζητήσαμε στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο. Πρέπει να απορροφήσουμε όλα τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έως τον Αύγουστο του 2026. Κάθε Υπουργός έχει τα καθήκοντά του και τη δική του λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνει για να διασφαλίσει ότι δεν θα χάσουμε ούτε ένα ευρώ από τα χρήματα που διαπραγματευτήκαμε με πολύ κόπο εκ μέρους της χώρας.
*Για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που παρουσιάζει η τεχνητή νοημοσύνη, ο Πρωθυπουργός επισήμανε:*
Καταρχάς, ευχαριστώ, Roberta, για τα ευγενικά σου λόγια, και ευχαριστώ, Άγγελε, για την ερώτησή σου, η οποία, νομίζω, βρίσκεται στο επίκεντρο των σκέψεων κάθε νέου ανθρώπου. Ουσιαστικά, μεγαλώνετε σε έναν παράλληλο κόσμο, όπου ο πραγματικός κόσμος είναι συνυφασμένος με τον ψηφιακό κόσμο, ο οποίος καταλαμβάνει όλο και περισσότερο από τον χρόνο σας και σας προσφέρει πρωτοφανείς ευκαιρίες, αλλά και μεγάλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Όταν σκεφτόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη και τις ευκαιρίες που προσφέρει όσον αφορά τη συλλογή γνώσεων και τη διεύρυνση των οριζόντων μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, ταυτόχρονα, μπορεί να μας στερεί καίριας σημασίας δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουμε καθώς μεγαλώνουμε και ωριμάζουμε.
Αναφερθήκατε στον πολιτισμό και, πράγματι, στην τεχνολογία και στον πολιτισμό, μπορούμε να κάνουμε θαύματα όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο προβάλλουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, τον τρόπο με τον οποίο αναδημιουργούμε έναν αρχαίο κόσμο από «θραύσματα» που έχουμε κληρονομήσει. Όταν σκέφτεται κανείς την τεχνητή νοημοσύνη και τον πολιτισμό, οπωσδήποτε υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες. Αλλά πάντα, κάθε φορά που μιλάω με νέους ανθρώπους, προσπαθώ να τονίσω ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντικαθιστά τις ανθρώπινες σχέσεις. Ούτε θα πρέπει να είναι υποκατάστατο -αν και αυτό θα συμβεί, ήδη συμβαίνει σε θέσεις εργασίας στον πραγματικό κόσμο. Θα πρέπει να είναι ένα εργαλείο που μας κάνει καλύτερους.
Υπάρχουν στιγμές, πολλές φορές, που απλά πρέπει να αφήσουμε τα τηλέφωνά μας στην άκρη και να επικοινωνούμε χωρίς τη χρήση της τεχνολογίας. Κοιτάξτε πόσες φορές βρίσκεστε με νέους ανθρώπους, που κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλο και ανταλλάσσουν μηνύματα.
Για τη γενιά μου, είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς, μεγαλώσαμε χωρίς κινητά τηλέφωνα. Εγώ, για πρώτη φορά, είχα προσωπικό υπολογιστή -έναν από τους πρώτους Apple Macintosh, αυτά είναι πλέον ιστορικά κειμήλια- όταν ήμουν 19 ετών και πήγα στο πανεπιστήμιο, βίωσα αυτή την απίστευτη αύξηση της παραγωγικότητας.
Άρα, τα οφέλη υπάρχουν. Αλλά ταυτόχρονα, ο πειρασμός είναι: την επόμενη πανεπιστημιακή εργασία σας θα τη γράψει κάποιο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο, LLM, ή απλά θα σας βοηθήσει να σκεφτείτε τι θέλετε να κάνετε; Στη δεύτερη περίπτωση, θα σας κάνει καλύτερους. Στην πρώτη περίπτωση, θα σας στερήσει κρίσιμες δεξιότητες που πραγματικά χρειάζεστε.
Δεν φοβάμαι καθόλου την τεχνολογία, άλλωστε «το τζίνι έχει βγει από το λυχνάρι πια». Αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι διατηρούμε την ανθρωπιά μας και την αξία της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης, σε μια εποχή που η ψηφιακή εξάρτηση γίνεται πρόβλημα για όλους μας, όχι μόνο για τα παιδιά. Αρκεί να σκεφτούμε πόσες φορές σηκώνουμε το τηλέφωνό μας καθημερινά. Γι’ αυτό, παρακαλώ, να το έχετε αυτό κατά νου. Υπάρχουν εκφράσεις της ανθρωπιάς μας που δεν θα αντικατασταθούν ποτέ από την τεχνολογία.
Η τέχνη είναι μία από αυτές. Ναι, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσετε ακόμα και τέχνη. Αλλά ας έχουμε κατά νου ότι αυτή η τεχνολογία, η οποία είναι πρωτοφανής, με την έννοια ότι για πρώτη φορά έχετε μια τεχνολογία που μπορεί να κάνει κάτι που ήταν προνόμιο του ανθρώπου, να σκέφτεται, να εκφράζεται, να χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να εκφραστεί. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ πριν. Είναι μετασχηματιστικό. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας και την ομορφιά του να είσαι νέος και να αλληλεπιδράς με ανθρώπους και όχι μόνο με ένα chatbot.
*Για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά και τους εφήβους, τις επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία και ενδεχόμενους περιορισμούς που πρέπει να τεθούν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε:*
Κάνω αυτές τις συζητήσεις επειδή, όπως γνωρίζετε, είναι σε εξέλιξη μία μεγάλη συζήτηση, ευρωπαϊκή συζήτηση: τι κάνουμε με τα παιδιά και τους εφήβους όσον αφορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Πρέπει να τα απαγορεύσουμε; Πρέπει να θέσουμε περιορισμούς; Πρώτα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει ένα πρόβλημα όταν εξετάζουμε την ψυχική υγεία των μικρότερων παιδιών μας. Αν αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε έξυπνη ρύθμιση, τότε μάλλον πρέπει να ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η τεχνολογία έχει μια σκοτεινή πλευρά που πρέπει να περιορίσουμε, χωρίς όμως να στερούμαστε τα τεράστια οφέλη αυτής της άνευ προηγουμένου τεχνολογικής επανάστασης.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, αυτοί οι αλγόριθμοι έχουν σχεδιαστεί για να «αιχμαλωτίζουν» την προσοχή, διότι όσο περισσότερο χρόνο περνάς στο κινητό σου, τόσο περισσότερα χρήματα βγάζουν οι εταιρείες. Είναι τόσο απλό. Συνεπώς, όταν κατανοήσουμε ότι αυτή είναι η λογική πίσω από τον αλγόριθμο, τότε τουλάχιστον αναγνωρίζουμε το πρόβλημα. Και όταν εξετάζουμε επίσης τα δεδομένα για τον αντίκτυπο που έχει αυτό στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, τα στοιχεία είναι ανησυχητικά στην καλύτερη περίπτωση και τρομακτικά στη χειρότερη.
*Για τα fake news, την παραπληροφόρηση και τον τρόπο που μπορούν να επηρεάσουν τις εκλογές, ο Πρωθυπουργός ανέφερε:*
Εάν μπορώ να προσθέσω κάτι. Η νεότερη γενιά θα μπορούσε να είναι καλύτερα «εκπαιδευμένη», γιατί αν δείτε κάτι που δεν έχει νόημα, θα καταλάβετε διαισθητικά αν είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης, μολονότι αυτό θα είναι δυσκολότερο και το γνωρίζετε. Γι’ αυτό η τεχνολογία που αποκαλούμε «υδατογράφημα», που καθιστά διακριτό αν κάτι έχει δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη, όλα αυτά τα εργαλεία, είναι τόσο σημαντικά. Αλλά κάποιος που είναι 50 ή 60 ετών και βλέπει κάτι, θα έχει δυσκολίες να διακρίνει αν κάτι έχει δημιουργηθεί τεχνητά.
Υπάρχει ένα πρόβλημα στο ότι όσο περισσότερο κάποιος έχει φωτογραφηθεί ή κινηματογραφηθεί, όπως εμείς, τόσο πιο εύκολο είναι για τον αλγόριθμο να δημιουργήσει ένα καλό αντίγραφο μας. Πιστεύω, λοιπόν, ότι αυτό που είπε η Πρόεδρος είναι απόλυτα αληθές. Αν κάτι δεν σας «κολλάει», αν ακούσετε κάτι, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας. Και να «εκπαιδεύσετε» το ένστικτό σας, να θέτει ερωτήματα και να ελέγχει ξανά, είναι κρίσιμο για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Στις επόμενες εκλογές σε όλη την Ευρώπη -στην Ελλάδα, θα έχουμε εκλογές σε 18 μήνες, όλοι θα ψηφίσετε- θα υπάρξει «πλημμύρα» παραπληροφόρησης. Υπάρχουν «στρατιές» AI bots που δημιουργούνται στην Ελλάδα, στο εξωτερικό, που μπορούν να αναπαράγουν κάθε είδους θεωρίες συνωμοσίας. Συνήθως δεν έχει κανείς χρόνο να απαντήσει σε αυτά.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο απογοητευτικό για έναν πολιτικό από το να γνωρίζει ότι κάτι είναι ψευδές και να μην μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, να πείσει τους πολίτες ότι πρόκειται πράγματι περί ψέματος. Και αυτό συμβαίνει όλο και πιο συχνά επειδή, ναι, μερικές φορές υπάρχει διαφορά μεταξύ του τι είναι αλήθεια και του τι είναι ψέμα. Μην συγχέετε ποτέ τις απόψεις με τα γεγονότα. Όλοι έχετε δικαίωμα στη γνώμη σας. Δεν υπάρχει σωστή ή λάθος γνώμη. Αλλά υπάρχει το γεγονός. Τα γεγονότα είναι γεγονότα, οι απόψεις είναι απόψεις. Και υπάρχει μια τέτοια διάκριση μεταξύ του τι είναι σωστό και του τι είναι λάθος όταν μιλάμε για γεγονότα, ενώ όταν πρόκειται για απόψεις ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του.
*Για τις τεχνολογίες επαλήθευσης της ηλικίας που προωθεί η κυβέρνηση, με στόχο την ψηφιακή ασφάλεια των ανηλίκων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε:*
Μια γρήγορη παρατήρηση σχετικά με την επαλήθευση της ηλικίας. Διαθέτουμε πλέον τεχνολογίες επαλήθευσης της ηλικίας. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της εξαγωγής αυτής της τεχνολογίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό δεν αφορά μόνο την πρόσβαση, ώστε οι πλατφόρμες να γνωρίζουν την πραγματική ηλικία κάποιου, γιατί πάντα μας λένε «δεν έχουμε ιδέα».
Αν συνδέσετε το εθνικό μας μητρώο με την πλατφόρμα, τότε οι πλατφόρμες μπορούν να γνωρίζουν αν είστε πάνω ή κάτω από μια συγκεκριμένη ηλικία. Αυτό θα ισχύει και αν θέλετε να αγοράσετε ένα πακέτο τσιγάρα και είστε ανήλικοι. Τώρα, με τις νέες τεχνολογίες που εφαρμόζουμε, πηγαίνετε σε ένα περίπτερο, θα υπάρχει ένας κωδικός QR, θα τον σαρώσετε και τότε ο υπεύθυνος του μίνι μάρκετ ή του περιπτέρου θα γνωρίζει αμέσως, ναι ή όχι. Αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται να γνωρίζουν: είστε άνω ή κάτω των 18 ετών; Τότε, φυσικά, είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να μην πουλήσουν τσιγάρα ή αλκοόλ. Η τεχνολογία εδώ μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει πολύ.
*Για το brain gain και τις ευκαιρίες που προσφέρει πλέον η χώρα, ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε:*
Τώρα, στο ερώτημα του Βασίλη. Πρώτον, πολίτες που είχαν μεταναστεύσει επιστρέφουν στην Ελλάδα, και αυτό είναι καλό. Νέοι άνθρωποι , επιστρέφουν στην Ελλάδα. περισσότεροι από όσους φεύγουν. Ασφαλώς, πάντα κάποιοι θα μεταναστεύουν, νέοι που αναζητούν ευκαιρίες στο εξωτερικό, είμαστε μια ανοιχτή χώρα. Αλλά αυτό που συνέβη την τελευταία δεκαετία ήταν καταστροφικό. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, χάσαμε 500.000 νέους που έφυγαν από την Ελλάδα. Τώρα που χρειαζόμαστε να επιστρέψουν, αρχίζουν να επιστρέφουν επειδή υπάρχουν καλύτερες ευκαιρίες, επειδή οι μισθοί έχουν αυξηθεί και επειδή έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στο μέλλον της χώρας μακροπρόθεσμα.
Όταν μιλάμε για μισθούς, υπάρχουν δύο είδη μισθών. Ο ένας είναι ο μισθός που ελέγχεται από την κυβέρνηση, αυτός είναι ο κατώτατος μισθός. Έχει αυξηθεί από 650 ευρώ σε 880 ευρώ και θα αυξηθεί περαιτέρω. Όταν μιλάμε για μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, αυτό εξαρτάται επίσης από την προσφορά και τη ζήτηση. Καθώς η ανεργία μειώνεται, οι επιχειρήσεις υφίστανται μεγαλύτερη πίεση να πληρώνουν περισσότερα για να βρουν κατάλληλο προσωπικό. Και καθώς η παραγωγικότητα αυξάνεται χάρη στην τεχνολογία, μπορείτε επίσης να κερδίζετε υψηλότερους μισθούς.
Και, φυσικά, δεν μιλάμε μόνο για τον ονομαστικό μισθό, αλλά για το ποσό που παίρνεις στο χέρι, δηλαδή τις αποδοχές μετά φόρων. Επομένως, αν μειώσεις τους φόρους στο εισόδημα από τη μισθοδοσία, όπως κάναμε -στο τέλος της ημέρας αυτό που βλέπεις είναι πόσα χρήματα έχεις στον λογαριασμό σου, δηλαδή μετά τους φόρους-, όσο λιγότεροι φόροι, τόσο περισσότερα χρήματα παίρνεις στο χέρι.
*Για την αξία των ευρωπαϊκών προγραμμάτων με επίκεντρο τους νέους, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:*
Τέλος, συμφωνώ απόλυτα με την άποψη του Άλεξ. Το Erasmus είναι απίστευτο. Πήγα για ένα Σαββατοκύριακο στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Κρήτη και στο αεροδρόμιο των Χανίων συνάντησα νεαρά παιδιά, περίπου 16, 17 ετών. Συμμετείχαν στο πρόγραμμα Erasmus και επέστρεφαν από τις Αζόρες. Τους ρώτησα: «Πώς βρεθήκατε εκεί;». Και από το χαμόγελο στα πρόσωπά τους και τα βιώματά τους κατανοούσες πόσο βαθιά τους επηρέασε αυτή η εμπειρία.
Επομένως, ό,τι και αν κάνουμε, κα Πρόεδρε, όταν εξετάσουμε τον επόμενο προϋπολογισμό, ας φροντίσουμε -διότι πάντα τίθεται ως ερώτημα στις διαπραγματεύσεις μας- να διατηρήσουμε αυτά τα προγράμματα, που έχουν πολύ μεγάλη επίδραση στους νέους μας.
Σας δίνουν την ευκαιρία να ταξιδέψετε στην Ευρώπη, να ανοίξετε το μυαλό σας σε νέες εμπειρίες, να καταλάβετε γιατί είμαστε τόσο διαφορετικοί, αλλά είμαστε και όμοιοι. Και δεν υπάρχει, κατά την εμπειρία μου, τίποτα πιο μετασχηματιστικό από το να δίνεις στους νέους την ευκαιρία να ταξιδέψουν και να γνωρίσουν διαφορετικές χώρες, διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικές κουλτούρες.
Επιμέλεια: Συντακτική ομάδα
