Κυρ. Μητσοτάκης στο συνέδριο για την υγεία: Η χώρα μας στον τομέα της πρόληψης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ΕΕ

Τα τελευταία χρόνια, ο τομέας της υγείας στην Ελλάδα εισέρχεται σε μια περίοδο ουσιαστικής αναβάθμισης και μετασχηματισμού, τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση με τον δημοσιογράφο Νίκο Χατζηνικολάου στο συνέδριο «Υγεία πάνω απ’ όλα» που διοργανώνεται στο Ξενοδοχείο “Grand Hyatt Athens”.

Η ενίσχυση της πρόληψης, η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και η επιστροφή Ελλήνων γιατρών από το εξωτερικό αποτελούν ισχυρές ενδείξεις, όπως είπε ο πρωθυπουργός ότι η χώρα κινείται σταθερά προς ένα πιο σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας.
Το υψηλό επίπεδο των ιατρικών σχολών, οι στοχευμένες επενδύσεις στο ΕΣΥ και η δυναμική ανάπτυξη της φαρμακοβιομηχανίας συνθέτουν ένα νέο περιβάλλον που ενισχύει τόσο την ποιότητα των υπηρεσιών όσο και την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Η Ελλάδα του 2025 δεν θυμίζει τις προκλήσεις του παρελθόντος· εξελίσσεται, προχωρά και θέτει στέρεες βάσεις για ένα υγειονομικό σύστημα που θα δίνει έμφαση όχι μόνο στη θεραπεία, αλλά κυρίως στην πρόληψη, την πρόοδο και την βιώσιμη ανάπτυξη.

Για την ενίσχυση της πρόληψης, ο Πρωθυπουργός συνεχάρη τον Αλέξη Παπαχελά για τη δημοσιοποίηση του προβλήματος υγείας, επισημαίνοντας ότι με αυτόν τον τρόπο σπάμε τις προκαταλήψεις που υπάρχουν γύρω από τα πρωτόκολλα προληπτικών εξετάσεων και ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης. Οι δράσεις αυτές δεν αφορούν μόνο τον καρκίνο του μαστού, αλλά και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Πρόσφατα αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες και για το ζήτημα του αυτοτραυματισμού των εφήβων, με τη στήριξη των πολιτών.

Για τα νοσοκομεία και την εικόνα τους, ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι αυτό που γίνεται τώρα είναι «κοσμογονικό». Πάνω από 90 νοσοκομεία και 60 κέντρα υγείας έχουν ήδη αναβαθμιστεί κτιριακά. Η συνολική διαχείριση του ασθενή στηρίζεται πλέον σε μια διαφορετική, σύγχρονη λογική.

Το ηλεκτρονικό «βραχιολάκι» έχει μειώσει σημαντικά τους χρόνους αναμονής πλέον γνωρίζουμε σε πραγματικό χρόνο τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο της φροντίδας του ασθενούς.

Για κινητές μονάδες ειναι σημαντικές καθώς έχουν πρόσβαση και στα πιο απονωμνεα χωριά. αλλα ισχύει και για αστικά κέντρα σε κατάκοιτους.

Για τους γιατρούς που φεύγουν στο εξωτερικό

Αποδόθηκαν εύσημα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς οι ιατρικές σχολές θεωρούνται υψηλού επιπέδου. Για πρώτη φορά, επιστρέφουν περισσότεροι γιατροί απ’ όσους φεύγουν. Ο ιατρικός τομέας προσφέρει πλέον πολλές ευκαιρίες και καταγράφεται μεγάλη ανταπόκριση από Έλληνες γιατρούς του εξωτερικού που διερευνούν το ενδεχόμενο επαναπατρισμού.
Επιπλέον, αν κάποιος διαθέτει ειδικότητα από τις ΗΠΑ, την Ελβετία ή τον Καναδά, και τα αντίστοιχα όργανα έχουν πιστοποιηθεί, τότε η εξειδίκευσή του αναγνωρίζεται αυτόματα στη χώρα μας.

Η Ελλάδα του 2025 δεν έχει σχέση με την Ελλάδα προηγούμενων ετών και κινείται στη σωστή κατεύθυνση.

Ενίσχυση του προσωπικού στο ΕΣΥ

Το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΣΥ βρίσκεται πλέον 15% πάνω σε σχέση με το 2019. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στελέχωσης στα νησιά, παρά τα κίνητρα που έχουν δοθεί. Οι γιατροί αμείβονται καλύτερα και έχουν φορολογικές διευκολύνσεις.
Όσον αφορά τον έλεγχο των δαπανών, αυτές παρακολουθούνται πλέον με μεγαλύτερη αυστηρότητα.

Η μεγάλη πρόκληση παραμένει ο ταχύς ρυθμός προόδου της ιατρικής. Έχει διαμηνυθεί ότι ό,τι εξοικονομείται από το υπουργείο Υγείας θα παραμένει διαθέσιμο μέσα στο σύστημα.

Για τον επαναπατρισμό της φαρμακευτικής παραγωγής

Υπάρχει σημαντικό περιθώριο για επενδύσεις στην εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, η οποία αποτελεί έναν δυναμικό και εξαγωγικό κλάδο.
Στην Τρίπολη, για παράδειγμα, λειτουργούν ήδη σημαντικές φαρμακοβιομηχανίες, υπογραμμίζοντας τη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης.

Για γιατρούς που φεύγουν στο εξωτερικό

Απέδωσε τα εύσημα στο εκπαιδευτικό σύστημα καθώς οι ιατρικές σχολές είναι υψηλού επιπέδου. Για πρώτη φορά επιστρέφουν περισσότεροι από ότι έφυγαν. Στον ιατρικό τομέα έχουμε πολλές ευκαιρίες. Υπάρχει τράστια ανταπόκριση που διερευνούν να επιστρέψουν. αν κάποιος έχει ειδικότητα ΗΠΑ Ελβετία Καναδά αν τα αντίστοιχα όργανα έχουν πιστοποιηθεί η εξειδίκευση αναγνωρίζεται αυτόματα στη χώρα μας.

Αναλυτικά η συζήτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον εκδότη και διευθυντή της «Real News» Νίκο Χατζηνικολάου στο συνέδριο «Υγεία πάνω απ’ όλα»:

Νίκος Χατζηνικολάου: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ και πάλι που είστε μαζί μας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγώ σας ευχαριστώ, κ. Χατζηνικολάου.

Νίκος Χατζηνικολάου: Είναι τιμή για εμάς και υπογραμμίζει την εθνική προτεραιότητα του μεγάλου θέματος της υγείας.

Θέλω να ξεκινήσω ζητώντας να μιλήσετε για τη φιλοσοφία που υπάρχει πίσω από την προσπάθεια που γίνεται να ενισχυθεί η πρόληψη και γιατί αυτό αποτελεί κεντρικό πυλώνα της κυβερνητικής πολιτικής υγείας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, κ. Χατζηνικολάου, να σας συγχαρώ για τη διοργάνωση του συνεδρίου, που νομίζω ότι έρχεται σε μία εξαιρετικά επίκαιρη στιγμή, καθώς στον τομέα της υγείας συντελείται πράγματι, και παγκόσμια αλλά και στην πατρίδα μας -και θα συζητήσουμε στη συνέχεια γι’ αυτά-, μία τεράστια επανάσταση ως προς τη χρήση της τεχνολογίας και ειδικά της τεχνητής νοημοσύνης.

Ξέρετε, μπορεί όλοι μας να έχουμε και δικαιολογημένες επιφυλάξεις γι’ αυτή τη μεγάλη τεχνολογική επανάσταση, αν υπάρχει όμως ένας τομέας όπου το ισοζύγιο κατά την άποψή μου σίγουρα θα είναι θετικό, αυτός είναι ο τομέας της υγείας.

Έρχομαι τώρα στον πυρήνα του ερωτήματός σας. Θέλω, καταρχάς, να θυμίσω ότι το 2023, στις εκλογές που μας εμπιστεύτηκε ο ελληνικός λαός, η ουσιαστική ανάταξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η οικοδόμηση ενός νέου Εθνικού Συστήματος Υγείας αποτελούσε μία από τις τρεις κεντρικές πολιτικές μας προτεραιότητες.

Όταν, λοιπόν, μιλάμε για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και για την αντιμετώπιση της υγείας, πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική ότι η υγεία αφορά μόνο την περίθαλψη στα κέντρα υγείας ή τα νοσοκομεία.

Θα έλεγα ότι στο παρελθόν το Υπουργείο Υγείας ήταν βασικά ένα «Υπουργείο νοσοκομείων». Και είναι απολύτως λογικό να ασχολείται κανείς με την ποιότητα της περίθαλψης στα νοσοκομεία -και έχουμε κάνει πολλά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση-, νομίζω όμως ότι είναι κοινός τόπος ότι η χώρα μας πια στον τομέα της πρόληψης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών χωρών ως προς την υλοποίηση ενός πολύ φιλόδοξου προγράμματος, το οποίο αρχίζει να αλλάζει -και αυτό είναι το πιο σημαντικό και εκεί θέλουμε και τη δική σας βοήθεια, ως μέσα μαζικής ενημέρωσης- την κουλτούρα των ίδιων των πολιτών.

Πώς θα προλάβουμε την ασθένεια, πώς θα ζούμε καταρχάς μια υγιεινή ζωή για να μειώσουμε τις πιθανότητες να αρρωστήσουμε, αλλά, το σημαντικότερο, πώς θα προλάβουμε την ασθένεια στα πρώτα της βήματα έτσι ώστε οι πιθανότητες θεραπείας να είναι πολύ αυξημένες.

Και πράγματι, τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι εντυπωσιακά. Έχουμε παραπάνω από 4 εκατομμύρια συμπολίτες μας που έχουν κάνει κάποιου είδους διαγνωστική εξέταση, εξέταση η οποία παρέχεται δωρεάν από το ελληνικό Δημόσιο, εξέταση η οποία προκαλείται με ενημέρωση του κράτους και όχι με πρωτοβουλία του πολίτη. Όλα τα μηνύματα τα οποία…

Νίκος Χατζηνικολάου: Τα νέα ψηφιακά εργαλεία έχουν βοηθήσει, κ. Πρόεδρε, στην προσπάθεια αυτή και σε ποιο βαθμό;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουν βοηθήσει πάρα πολύ, αλλά πρωτίστως αυτό το οποίο έχει βοηθήσει είναι η σταδιακή αλλαγή μιας αντίληψης που δεν βλέπει πια την προληπτική εξέταση ως αγγαρεία ή μέσα από το πρίσμα του φόβου.

Διότι εγώ καταλαβαίνω απόλυτα, ας πάρουμε τις γυναίκες: έχουμε εντοπίσει παραπάνω από 30.000, σκεφτείτε το λίγο, γυναίκες οι οποίες διαγνώστηκαν με καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο, τον οποίο δεν γνώριζαν. Η συντριπτική πλειονότητα από αυτές θα γίνει καλά. Γιατί, με πρωτοβουλία του κράτους τους στείλαμε ένα μήνυμα, προτρέψαμε να κάνουν μια προληπτική εξέταση την οποία έκαναν και ξεπέρασαν με αυτόν τον τρόπο τον φόβο τους.

Άρα, το να ξεπερνάμε τον φόβο για την προληπτική εξέταση για εμένα έχει καθοριστική σημασία, μεγαλύτερη και απ’ όλα τα πιθανά εργαλεία τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας.

Και εκεί να πω ότι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και στον δημόσιο λόγο, άνθρωποι οι οποίοι έχουν δημόσιο βήμα να μπορούν να μιλούν και να μιλούν με θάρρος και για τα δικά τους προβλήματα.

Και θέλω να αναφερθώ σε αυτό, διάβασα χθες ένα άρθρο του Αλέξη Παπαχελά στην «Καθημερινή» που με πολύ θάρρος περιέγραψε και τη δική του προσωπική περιπέτεια. Θέλει θάρρος, ξέρετε. Εγώ να συγχαρώ πραγματικά τον Αλέξη, να του ευχηθώ πολλά περαστικά, αλλά να τον συγχαρώ γιατί με αυτόν τον τρόπο τελικά σπάμε τις φοβίες και τις προκαταλήψεις.

Όλοι θεωρούμε ότι είμαστε ανίκητοι, όλοι θεωρούμε ότι αυτό δεν μας αφορά με κάποιον τρόπο, αφορά τον γείτονά μας ή κάποιον άλλον, όμως οι πιθανότητες δεν είναι πάντα με το μέρος μας.

Υπάρχουν, λοιπόν, κάποια συγκεκριμένα πρωτόκολλα προληπτικών εξετάσεων τα οποία πρέπει να τηρούνται και χαίρομαι διότι οι Έλληνες πολίτες αγκαλιάζουν αυτή την πρωτοβουλία. Το κάνουμε και εμείς εύκολο, βέβαια.

Θέλω να γνωρίζετε ότι η Ελλάδα στον τομέα πια των προληπτικών εξετάσεων είναι στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης. Είμαστε, δηλαδή, μια χώρα που -τα γνωρίζει καλά και ο Υπουργός και ο Υφυπουργός- πια είμαστε χώρα-μοντέλο και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για το πώς δομούμε και υλοποιούμε αυτές τις προληπτικές εξετάσεις, που δεν αφορούν μόνο τον καρκίνο του μαστού: τα καρδιαγγειακά, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, τα ζητήματα της παιδικής παχυσαρκίας, θέματα ψυχικής υγείας, τεράστιας σημασίας για τους εφήβους μας. Βλέπετε τη δράση την οποία αναπτύξαμε πρόσφατα για τον αυτοτραυματισμό των εφήβων.

Σηκώνουμε ουσιαστικά μερικές φορές, και είναι δύσκολο αυτό να το κάνουμε, το χαλάκι να δούμε τι πραγματικά προβλήματα μπορεί να υπάρχουν από κάτω στην κοινωνία και κοιτάμε, όσο μπορούμε, με τη στήριξη των πολιτών και των επαγγελματιών του Συστήματος Υγείας, να τα αντιμετωπίσουμε.

Νίκος Χατζηνικολάου: Τώρα, κ. Πρόεδρε, το άλλο μεγάλο θέμα είναι τα νοσοκομεία μας, η εικόνα τους, πού βρισκόμαστε σε σχέση με τον στόχο που έχει βάλει η κυβέρνησή σας για ανακαίνιση των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας σε όλη τη χώρα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, θέλω να γνωρίζουν οι συμπολίτες μας ότι ο τομέας της υγείας υπήρξε ένας από τους μεγάλους ωφελημένους του Ταμείου Ανάκαμψης και των πόρων που διατέθηκαν στην πατρίδα μας μετά τη μεγάλη περιπέτεια του Covid.

Αυτή τη στιγμή, αυτό το οποίο γίνεται στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας είναι πραγματικά κοσμογονικό. Και δεν το λέω για να ακουστεί πομπώδες, αλλά αρκεί να πάτε να επισκεφτείτε τα νοσοκομεία, τα τμήματα επειγόντων περιστατικών, παραπάνω από 90 νοσοκομεία, παραπάνω από 160 κέντρα υγείας.

Το Σάββατο βρέθηκα στο Μαρκόπουλο. Αρκεί να δει κανείς την εικόνα τού πριν και του μετά, δεν χρειάζεται κανείς να πει πολλά πράγματα για να διαπιστώσει πόσο σημαντική είναι αυτή η παρέμβαση. Είναι ουσιαστικά η μεγαλύτερη κτηριακή αναβάθμιση, όχι μόνο κτηριακή αλλά και υποδομές και εξοπλισμό, που έχει γίνει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας από συστάσεώς του.

Και βέβαια, αυτό έχει ένα πολύ θετικό αποτύπωμα ως προς τη λειτουργικότητα αυτών των υποδομών, διότι δεν έχει μόνο σημασία, ξέρετε, να ξαναφτιάξει κανείς ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών, αλλά η όλη διαχείριση του ασθενή, από τη στιγμή που προσέρχεται σε ένα νοσοκομείο μέχρι τη στιγμή που θα βγει από το νοσοκομείο, έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι ξαναχτίζουμε αυτά τα τμήματα επειγόντων περιστατικών με μία διαφορετική λογική.

Και βέβαια, να πω εδώ ότι το λεγόμενο «βραχιολάκι» -κύριε Υπουργέ, πρέπει να βρούμε έναν άλλο τρόπο γιατί παραπέμπει, το έχω πει πολλές φορές, σε κάτι διαφορετικό, αλλά έτσι έχει περάσει- έχει μειώσει σημαντικότατα και τους χρόνους αναμονής αλλά και τις ίδιες τις διαδικασίες.

Ξέρουμε πια τι γίνεται και ποια είναι η ροή του ασθενή μέσα σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών. Και αυτό έχει τεράστια σημασία, διότι θέλω να θυμηθείτε ότι το πρώτο παράπονο το οποίο είχαμε πάντα ήταν τα ΤΕΠ. Είμαστε εκεί που θέλουμε; Όχι ακόμα. Αλλά σίγουρα κινούμαστε στη σωστή κατεύθυνση και θα έλεγα οι βάσεις ως προς την αναδιάταξη και την αναμόρφωση των υποδομών έχουν μπει.

Και βέβαια, δεν αφορά μόνο τα τμήματα επειγόντων περιστατικών. Σε πολλά νοσοκομεία έχουμε πάει, ξαναφτιάχνονται ουσιαστικά όροφο-όροφο, γιατί δεν μπορούμε να κλείσουμε ένα ολόκληρο νοσοκομείο από την αρχή.

Μιλάμε, νομίζω, για μία διαφορετική εικόνα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η οποία πιστεύω, κ. Χατζηνικολάου, ότι αποτυπώνεται και σε αυτά τα οποία μας λένε οι πολίτες. Διότι μία από τις σημαντικές καινοτομίες τις οποίες εισάγαμε είναι ότι πια ρωτάμε τους πολίτες την άποψή τους για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Όλοι όσοι νοσηλεύονται…

Νίκος Χατζηνικολάου: Η αξιολόγηση, έχει αποδώσει;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχει αποδώσει πολύ ως προς τον πλούτο της πληροφορίας που έχουμε. Θα σας έλεγα, μια συνολική εικόνα και μια πιο στοχευμένη προσέγγιση.

Η συνολική εικόνα είναι ότι όταν ρωτάμε τους ασθενείς έχουμε μία καλύτερη εικόνα του Εθνικού Συστήματος Υγείας από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Αυτοί, δηλαδή, οι οποίοι πηγαίνουν στο ΕΣΥ -και δεν χρειάζεται να σας πω τα νούμερα τα οποία εξυπηρετεί το ΕΣΥ, είναι πάρα πολύ μεγάλα- έχουν μία καλύτερη εικόνα από τη γενικότερη εικόνα που μπορεί να υπάρχει για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Αλλά η μεγάλη αξία είναι ότι μπορούμε να μπούμε σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Να δούμε, παραδείγματος χάρη, γιατί ένα νοσοκομείο μπορεί να υστερεί σε σχέση με ένα άλλο νοσοκομείο. Αυτό μας δίνει μετά τη δυνατότητα, στο Υπουργείο και στην αρχή διασφάλισης ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, να έρθει και να «σκάψει» λίγο πιο βαθιά και να δει πού υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα. Και θα μπούμε σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος, δηλαδή, και στα ζητήματα των ΤΕΠ και του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν. Αυτές οι πολύ λεπτομερείς αξιολογήσεις μάς επιτρέπουν πραγματικά να βελτιώσουμε την ποιότητα.

Νίκος Χατζηνικολάου: Οι κινητές μονάδες έχουν λειτουργήσει; Προσφέρουν κάτι στις απομακρυσμένες περιοχές;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγώ -ήταν πολύ συγκινητικό- μία φορά βρέθηκα, ξέρετε, στην Ευρυτανία για να δω τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουν αυτές οι κινητές μονάδες.

Είναι πολύ εντυπωσιακό γεγονός, ειδικά για τις απομονωμένες περιοχές, και έχει σημασία αυτό, γιατί τώρα η τεχνολογία μάς δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε πράγματα που δεν μπορούσαμε να κάνουμε. Το ότι μπορεί να πάει μία ΚΟΜΥ σε ένα χωριό της Ευρυτανίας, να εξετάσει όλο τον πληθυσμό και να ξαναπάει μετά και να έχει μία βάση δεδομένων σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, να μπορεί να κάνει εξ αποστάσεως μία διαγνωστική εξέταση, νομίζω ότι έχει πολύ μεγάλη αξία, στη λογική ότι δεν πρέπει να υπάρχει η αίσθηση ότι υπάρχει μία Ελλάδα και πολίτες ξεχασμένοι.

Ειδικά σε μία εποχή που μιλάμε πολύ για την ανάγκη να στηρίξουμε τα χωριά μας, να μην φύγει ο κόσμος από τα χωριά, ένα από τα πρώτα πράγματα τα οποία θέλουν οι συμπολίτες μας στα χωριά, που κατά τεκμήριο μπορεί να είναι και πιο ηλικιωμένοι, είναι να ξέρουν ότι το κράτος δεν τους έχει ξεχάσει ως προς τις υπηρεσίες υγείας.

Όταν, λοιπόν, το κράτος το ίδιο πηγαίνει και λέει «είμαι εδώ να σε φροντίσω, προσπαθώ να σε βοηθήσω», αυτό νομίζω ότι αλλάζει την αντιμετώπιση που έχουμε για ένα κράτος και ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας το οποίο μπορεί να φαίνεται απρόσωπο και ότι τελικά δεν δουλεύει προς όφελος των ασθενών.

Και βέβαια, αυτό ισχύει και για τα αστικά κέντρα, για περιπτώσεις ασθενών οι οποίοι είναι κατάκοιτοι, ότι πηγαίνουμε εμείς, ότι πηγαίνουμε πια τα φάρμακα στο σπίτι. Αυτό που μας ταλαιπώρησε με τον Υπουργό και τον Υφυπουργό, γιατί, ξέρετε, μια απόφαση, από τη στιγμή που παίρνεται μέχρι τη στιγμή που υλοποιείται, χρειάζεται πολλή δουλειά.

Και εδώ πραγματικά θέλω να συγχαρώ την ηγεσία του Υπουργείου και τον Υπουργό και την Αναπληρώτρια και τους Υφυπουργούς, διότι θέλει πολλή δουλειά. Και θυμάμαι τις πρώτες δυσκολίες που είχαμε, ξεπεράστηκαν και σήμερα οι ασθενείς, ειδικά οι καρκινοπαθείς, έχουν και ένα εναλλακτικό κανάλι να μπορούν να εξυπηρετηθούν.

Νίκος Χατζηνικολάου: Μία κριτική, κ. Πρόεδρε, την οποία δέχεται και η δική σας κυβέρνηση και τη δεχόντουσαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι ότι πολλοί γιατροί, οι οποίοι σπουδάζουν στην Ελλάδα και έχουν κι ένα πολύ καλό επίπεδο σπουδών και εξειδίκευσης, φεύγουν στο εξωτερικό, γιατί οι ευκαιρίες που τους δίνονται εκεί είναι πιο δυνατές από αυτές που έχουν στην Ελλάδα.

Βλέπω ότι το Υπουργείο Εργασίας έχει ξεκινήσει μία πρωτοβουλία και έχει οργανώσει εκδηλώσεις και στην Ευρώπη και στην Αμερική, προσπαθώντας να φέρει πετυχημένους Έλληνες πίσω στην Ελλάδα, να εργαστούν και να προσφέρουν εδώ. Αποδίδει κάτι αυτό; Έχουμε την ελπίδα ότι μπορεί κάποιοι καλοί γιατροί μας, Έλληνες γιατροί, που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, να επιστρέψουν κάποια στιγμή;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, να αποδώσουμε τα εύσημα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, έχουμε και τον κ. Πρύτανη μαζί μας. Οι ιατρικές μας σχολές κάνουν πολύ σοβαρή δουλειά. Πάντα με περιθώρια βελτίωσης, διότι η επιστήμη εξελίσσεται τόσο γρήγορα, που σήμερα, μου έλεγε ένας γιατρός, να το ξέρουμε, ότι η βάση των γνώσεων που έχει ένας γιατρός μπορεί να αλλάζει κάθε 18 με 24 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι σπούδασες και δεν τελείωσες. Θέλει διαρκή επιμόρφωση και επανέλεγχο των προσόντων των γιατρών μας, αλλά αφήνω αυτή τη συζήτηση στην άκρη.

Αυτή τη στιγμή, για πρώτη φορά στη χώρα μας, επιστρέφουν περισσότεροι Έλληνες στην πατρίδα από ό,τι έφυγαν στα χρόνια της κρίσης. Και φυσικά, στον ιατρικό τομέα έχουμε πολύ μεγάλες ευκαιρίες.

Έγινε χθες μία εντυπωσιακή εκδήλωση στη Νέα Υόρκη -να συγχαρώ το Υπουργείο Εργασίας και την Υπουργό που βρέθηκε εκεί-, με δεκάδες ελληνικές εταιρείες, πολλές εκ των οποίων είναι εταιρείες του κλάδου της υγείας -και φαρμακοβιομηχανίες, αλλά και εταιρείες παροχής υπηρεσιών υγείας- που βρέθηκαν στη Νέα Υόρκη και υπήρχε μία τεράστια ανταπόκριση από Έλληνες οι οποίοι διερευνούν τη δυνατότητα να επιστρέψουν στη χώρα μας.

Τους δίνουμε σημαντικά φορολογικά κίνητρα, αλλά ειδικά για τους γιατρούς κάναμε με τον Υπουργό κάτι το οποίο ήταν τόσο απλό αλλά τόσο σημαντικό. Τι κάναμε; Ουσιαστικά δεχτήκαμε ότι αν κάποιος έχει ειδικότητα ή εξειδίκευση στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά, στην Ελβετία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Αυστραλία, αν δηλαδή τα αντίστοιχα όργανα πιστοποίησης σε έχουν πιστοποιήσει πχ ως παιδοαναισθησιολόγο στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν χρειάζεται να περάσεις από διαδικασία πιστοποίησης στην Ελλάδα. Αυτόματα αναγνωρίζεται η ειδικότητα και η εξειδίκευση.

Είχαμε γραφειοκρατικά εμπόδια στο θέμα αυτό. Και ένας βασικός ανασταλτικός παράγοντας που οι γιατροί δεν γυρνούσαν ήταν ότι κάποιος μπορεί να σου έλεγε, «αυτή η ειδικότητα στην Αμερική ή η εξειδίκευση ήθελε τρία χρόνια, εδώ ήθελε τέσσερα, πάρε παραπάνω μαθήματα». Τρέχα γύρευε.

Λοιπόν, αυτό έχει τελειώσει αυτή τη στιγμή. Αναγνωρίζονται αυτόματα οι ειδικότητες και οι εξειδικεύσεις. Και αυτό, ξέρετε, σε μια εποχή όταν και στις Ηνωμένες Πολιτείες το να δουλεύουν μη Αμερικανοί γίνεται και πιο δύσκολο λόγω της συγκεκριμένης πολιτικής που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μας ανοίγει μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να προσελκύσουμε και πάλι ανθρώπινο δυναμικό, όχι μόνο στον κλάδο της υγείας…

Νίκος Χατζηνικολάου: Να επαναπατρίσουμε γιατρούς.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Και σε πολλούς άλλους κλάδους. Και χαίρομαι διότι αυτή η εκδήλωση ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη γιατί, παρά τις δυσκολίες που αναντίρρητα υπάρχουν, η Ελλάδα του 2025 δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα κάποιων ετών πριν και πια οι νέοι ή και λιγότερο νέοι που σκέφτονται να γυρίσουν, το κάνουν και γιατί πιστεύουν τελικά ότι η χώρα, παρά τις δυσκολίες, πηγαίνει στη σωστή κατεύθυνση.

Διότι αλλιώς σας διαβεβαιώνω κανείς δεν πρόκειται να γυρίσει. Αν πιστεύει ότι σε δύο-τρία χρόνια θα ξαναμπλέξουμε σε άλλου είδους περιπέτειες, δεν παίρνει κανείς μια απόφαση ζωής να πάρει την οικογένειά του και να κάνει μια τόσο σημαντική αλλαγή καριέρας.

Νίκος Χατζηνικολάου: Η άλλη μόνιμη κριτική, που όσο είμαι στη δημοσιογραφία, και είμαι αρκετές δεκαετίες, θυμάμαι πάντοτε να υπάρχει απέναντι στις κυβερνήσεις, είναι για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Θέλω να σας ρωτήσω, λοιπόν, αν έχει ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΣΥ από το 2019 που είστε στην εξουσία μέχρι σήμερα και επίσης αν έχουμε βρει τρόπους να διασφαλίζουμε τη βιωσιμότητα των δαπανών και την αποτελεσματική διαχείριση του προσωπικού.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Είμαστε 15% πάνω σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό του 2019. Είμαστε εκεί που θέλουμε; Όχι ακόμα. Έχουμε σημειακές ελλείψεις. Έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα με στελέχωση μονάδων στα νησιά μας, παρά το γεγονός ότι έχουμε δώσει αρκετά γενναιόδωρα κίνητρα.

Πληρώνονται πολύ περισσότερο οι γιατροί σήμερα σε σχέση με το τι πληρώνονταν το 2019 και σε σχέση και με άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, μέσα από μια σειρά από παρεμβάσεις οι οποίες είναι και μισθολογικές και φορολογικές. Θυμίζω την αυτοτελή φορολόγηση των εφημεριών, που αποτελούσε πάγιο αίτημα των γιατρών. Άρα, πηγαίνουμε στη σωστή κατεύθυνση.

Και σίγουρα ως προς τον έλεγχο των δαπανών έχει συντελεστεί μία πολύ μεγάλη αλλαγή πια. Παρακολουθούμε τις δαπάνες με άλλα συστήματα και με πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα από ό,τι στο παρελθόν. Διότι μην έχουμε καμία αμφιβολία ότι υπήρχε περιθώριο εξοικονόμησης, πραγματικής εξοικονόμησης δαπανών, χωρίς αυτό να αποβαίνει εις βάρος, θα έλεγα, της ποιότητας της παρεχόμενης υγείας.

Αν δει, δε, κανείς τις συνολικές δαπάνες του προϋπολογισμού, έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με το 2019 σε ονομαστικές τιμές. Άρα, εδώ υπάρχει μία σημαντική πρόοδος και μία σημαντική επένδυση στην υγεία.

Και βέβαια, η μεγάλη πρόκληση της επόμενης μέρας είναι ότι το θαύμα της προόδου της ιατρικής, η πιο προσωποποιημένη ιατρική, τα νέα φάρμακα τα οποία πράγματι θα μπορούν πια να έχουν άλλα χαρακτηριστικά, είναι και πιο ακριβά. Άρα, η βιωσιμότητα των οικονομικών της υγείας είναι κάτι το οποίο πρέπει πάντα να μας απασχολεί όλους.

Και γι’ αυτό και το Υπουργείο γνωρίζει, και σίγουρα σε σχέση με άλλα Υπουργεία δεν μπορεί να έχει παράπονο ως προς την αύξηση των δαπανών, έχω πει, όμως, και στο Υπουργείο: ό,τι μου εξοικονομήσετε θα το κρατήσετε εσείς. Άρα, δεν θα πάει να γυρίσει στον «κουβά» της συνολικής εξοικονόμησης, θα επιστρέψει σε άλλες δράσεις χρηματοδότησης της υγείας.

Νίκος Χατζηνικολάου: Μιλήσατε για τα σύγχρονα φάρμακα. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει ένα πολύ σημαντικό παραγωγικό και επενδυτικό αποτύπωμα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Σε αυτό συνέβαλε ουσιαστικά και το πρόγραμμα της κυβέρνησης για τον συμψηφισμό του clawback με επενδύσεις.

Θα συνεχιστεί το πρόγραμμα αυτό και μάλιστα με επαρκείς πόρους στα επόμενα χρόνια, ειδικά τώρα που σε ολόκληρη την Ευρώπη βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για τον επαναπατρισμό της φαρμακευτικής παραγωγής;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, το πρόγραμμα αυτό ήταν εξαιρετικά πετυχημένο. Βλέπω και σήμερα στο κοινό πολύ επιτυχημένες εταιρείες, ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες που έχουν κάνει επενδύσεις αξιοποιώντας αυτό το πρόγραμμα. Υπάρχει ορατότητα για τα επόμενα χρόνια και προσωπικά είμαι διατεθειμένος να το συνεχίσω όσο θα υπάρχει -που θα υπάρχει, πιστεύω- σημαντικό ενδιαφέρον επένδυσης στην εγχώρια φαρμακοβιομηχανία.

Νομίζω ότι αυτή η συζήτηση και μετά τον Covid απέκτησε και άλλα πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, με την ανάγκη η Ευρώπη να είναι καλυμμένη σε επίπεδο αυτάρκειας παραγωγής, και πρώτων υλών αλλά και βασικών φαρμάκων.

Θέλω να θυμίσω ότι η Ελλάδα εξάγει σήμερα παραπάνω από το 10% των γενόσημων που καταναλώνονται σε όλη την Ευρώπη. Άρα, είναι ένας δυναμικός εξαγωγικός κλάδος, ο οποίος ταυτόχρονα επενδύει και σε διακριτούς τομείς, όπου η χώρα μας πια μπορεί να αποκτήσει σημαντικό τεχνολογικό συγκριτικό πλεονέκτημα.

Δημιουργούνται και διάφορα clusters στην Ανατολική Αττική, στην Τρίπολη. Δεν θα το περίμενε κανείς ότι στην Τρίπολη θα υπήρχε μία συγκέντρωση των σημαντικών φαρμακοβιομηχανιών, άρα έχει και τα χαρακτηριστικά της αποκέντρωσης.

Και σίγουρα είναι ένας κλάδος τον οποίον θέλουμε να στηρίξουμε, έχουμε στηρίξει στο μέτρο του εφικτού. Έχουμε δρομολογήσει την αντιμετώπιση κάποιων προβλημάτων που έρχονται από το παρελθόν.

Νίκος Χατζηνικολάου: Τους έχω ακούσει ωστόσο, κ. Πρόεδρε, να διαμαρτύρονται γιατί το συνολικό clawback στην Ελλάδα παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες λένε ότι τις επιβαρύνει ιδιαίτερα και δημιουργεί σοβαρά ζητήματα βιωσιμότητας. Παρά τα μέτρα της κυβέρνησης, το clawback συνεχίζει αυξανόμενο και το ερώτημα είναι απλό: προτίθεστε να το χρηματοδοτήσετε περαιτέρω;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, ο Υπουργός, στον οποίο πάντα παραπέμπω κάθε φορά που γίνεται η συζήτηση για το clawback, είναι σε μία τακτική επικοινωνία με τη φαρμακοβιομηχανία, και την εγχώρια και τις μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού. Έχουμε τουλάχιστον μία ορατότητα, μία πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν, για το πώς θέλουμε να κινηθούμε. Και νομίζω ότι είμαστε σε καλύτερο, δεν είμαστε ικανοποιημένοι, είμαστε σε καλύτερο στάδιο από εκεί που ήμασταν το 2023.

Νίκος Χατζηνικολάου: Τώρα, έρχομαι στην επόμενη μέρα, όπως τη χαρακτηρίσατε και εσείς. Ποιες μεγάλες παρεμβάσεις να αναμένουμε στην υγεία για το επόμενο διάστημα; Ποια έργα, ψηφιακά αλλά όχι μόνο, έχετε θέσει σε εφαρμογή και θα μπορούν να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2026 ή τις αρχές του 2027;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, να πούμε ότι έχουμε πολύ αυστηρά χρονοδιαγράμματα για το Ταμείο Ανάκαμψης. Έργα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026, όχι μέχρι το τέλος του 2026. Το γνωρίζει καλά το Υπουργείο και «τρέχει» πίσω από τα έργα αυτά για να εξασφαλίσουμε ότι…

Και να το πούμε και αυτό: οτιδήποτε δεν ολοκληρωθεί, θα χρηματοδοτηθεί μετά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Άρα, δεν υπάρχει περιθώριο καμίας καθυστέρησης. Δεν έχω ανησυχία για το Υπουργείο Υγείας. Τα έργα θα τρέξουν και θα ολοκληρωθούν -και τα έργα των υποδομών και τα ψηφιακά έργα.

Εκεί συντελείται πράγματι μία επανάσταση. Το γεγονός ότι σήμερα μπορείς να κλείσεις ραντεβού σε παραπάνω από 100 νοσοκομεία, παραπάνω από 300 κέντρα υγείας με γιατρό και να βρεις διαθέσιμο γιατρό αύριο ψηφιακά, είναι μία επανάσταση. Είναι κάτι που φαινόταν αδιανόητο πριν από κάποια χρόνια.

Ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς, το MyHealth app είναι το πρόπλασμα αυτού, είναι κάτι το οποίο θα αλλάξει τα πάντα στην υγεία και θα μας βοηθήσει βέβαια και στη συγκράτηση των δαπανών. Διότι μην ξεχνάμε ότι ερχόμαστε και πατάμε πάνω σε ένα σύστημα το οποίο ήταν πολύ προχωρημένο για την εποχή του, στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, το οποίο πια μας δίνει τη δυνατότητα, και το κάνουμε, να μπορούμε να ελέγχουμε τη δαπάνη.

Αν βρούμε κάποιον γιατρό ο οποίος για κάποιο λόγο γράφει δέκα φορές παραπάνω φάρμακα για μία συγκεκριμένη πάθηση από τον μέσο όρο ή από αυτό το οποίο, θα έλεγα, οι κανόνες, τα guidelines προδιαγράφουν, μπορούμε να πάμε και να ρωτήσουμε και να ψάξουμε τι γίνεται εκεί.

Γιατί το ζήτημα, ξέρετε, του κόστους της φαρμακευτικής δαπάνης είναι ένα γινόμενο, ποσότητα επί τιμή. Και πρέπει να ελέγξουμε και τα δύο: τις καλύτερες δυνατές τιμές και τις ποσότητες που χρειαζόμαστε.

Η Ελλάδα είναι γενναιόδωρη ως προς τις παροχές υγείας. Είμαστε πιο γενναιόδωροι από ό,τι χώρες οι οποίες είναι, θα έλεγα, πιο πλούσιες από εμάς και στα πολύ ακριβά φάρμακα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε και σπάταλοι.

Δηλαδή, είναι ένα να μπορείς να πεις ότι εγώ θα καλύψω με τα πιο σύγχρονα φάρμακα κάποιον ο οποίος έχει πραγματική ανάγκη και άλλο να δίνουμε πεδίο στη διαφθορά και στη συνεννόηση, να κλέβουν τον ΕΟΠΥΥ και ουσιαστικά τον Έλληνα φορολογούμενο.

Άρα, στον ψηφιακό τομέα αναμένουμε μία πολύ μεγάλη επανάσταση και αυτό θα αφορά και την εξυπηρέτηση του πολίτη από το ίδιο το κράτος, με εισαγωγή εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, που θα μπορούν να κάνουν αυτή την επικοινωνία πιο εύκολη. Τα εργαλεία αυτά μπορούν να μπουν και στα επείγοντα και να μας διευκολύνουν στο triage. Δεν θα υποκαταστήσουν ποτέ τον γιατρό ή τον νοσοκόμο.

Δεν μιλήσαμε για το νοσηλευτικό προσωπικό, μιλήσαμε για τους γιατρούς, αλλά η μεγάλη έλλειψη και η μεγάλη ανάγκη είναι στο νοσηλευτικό προσωπικό. Και δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα αυτό, είναι πανευρωπαϊκό, θα σας έλεγα παγκόσμιο.

Άρα, για εμένα η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο βελτίωσης της παραγωγικότητας και της δυνατότητας, ειδικά σε μια χώρα που έχει θέματα με απομονωμένες περιοχές, ορεινές περιοχές, νησιά, να γίνει μία πραγματική επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο παρέχουμε υπηρεσίες υγείας.

Και εκεί νομίζω ότι είμαστε ακόμα στην αρχή μιας πολύ μεγάλης επανάστασης. Η Ελλάδα θέλει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή, να στηρίξει και εγχώριες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης. Γιατί; Γιατί έχουμε δεδομένα αξιόπιστα, ανώνυμα, γιατί εμείς διασφαλίζουμε πάντα τα προσωπικά…

Νίκος Χατζηνικολάου: Το απόρρητο, το ιατρικό απόρρητο.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Το ιατρικό απόρρητο των ατομικών δεδομένων. Αλλά τα δεδομένα αυτά, ειδικά τώρα με τις διαγνωστικές εξετάσεις, έχουν πάρα πολύ μεγάλη αξία. Και εμείς είμαστε αυτοί που θα καθορίσουμε με ποιες εταιρείες θέλουμε να συνεργαστούμε και με ποιο τρόπο θα εισπράξουμε και εμείς ένα όφελος από την υπεραξία αυτή η οποία θα δημιουργηθεί από αυτά τα δεδομένα, πρωτίστως προς όφελος των Ελλήνων πολιτών.

Νίκος Χατζηνικολάου: Πριν σας ευχαριστήσω, δεν γίνεται να μην εκμεταλλευτώ την παρουσία σας, για να ρωτήσω για το θέμα των ημερών.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Την υγεία, εννοείτε…

Νίκος Χατζηνικολάου: Παρότι είναι εκτός θεματολογίας συνεδρίου.

Θέλω να σας ρωτήσω για τις κινητοποιήσεις των αγροτών, οι οποίες αφορούν και την υγεία του πολιτικού συστήματος και την υγεία της οικονομίας. Φαίνεται ότι κλιμακώνονται. Ακούω σήμερα ότι οι αποφάσεις των αγροτών είναι για νέα μπλόκα, κλείνουν τους παράδρομους στην εθνική, μιλούν για αποκλεισμό του λιμανιού του Βόλου. Θέλω να σας ρωτήσω εάν προτίθεται η κυβέρνησή σας και αν προτίθεστε προσωπικά να αναλάβετε κάποια πρωτοβουλία για το θέμα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ξέρετε, η υγεία του πρωτογενούς τομέα είναι κάτι το οποίο πρέπει να μας απασχολεί όλους. Και πρέπει να σας πω ότι η μεγάλη αλλαγή η οποία γίνεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ, επώδυνη, με πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση, καθυστερημένη ενδεχομένως, να τα δεχτώ όλα αυτά, είναι απαραίτητη προϋπόθεση, είναι η πιο σημαντική μεταρρύθμιση για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε τον πρωτογενή τομέα της επόμενης μέρας.

Γιατί δεν γίνεται αυτή τη στιγμή να μην πληρώνονται οι έντιμοι αγρότες, κτηνοτρόφοι, αλιείς αυτά τα οποία πραγματικά δικαιούνται επειδή τα χρήματα χάνονταν, θα έλεγα, σε ένα σύστημα το οποίο είχε στηθεί με κανόνες άλλης εποχής, άλλων δεκαετιών.

Αυτή η μεταρρύθμιση, λοιπόν, είναι απαραίτητη, προχωράει. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν κάποιες καθυστερήσεις στις πληρωμές, θα έχουμε όμως σημαντικές πληρωμές οι οποίες θα γίνουν μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.

Και μιας και με ρωτάτε ευθέως για το θέμα των κινητοποιήσεων, εγώ θα ξαναπώ ότι πρέπει όλοι να αναλογιστούν ότι μερικές φορές οι πιο ακραίες κινητοποιήσεις ενδεχομένως να στρέψουν μεγάλα στρώματα της κοινωνίας απέναντι στους αγρότες που μπορεί να έχουν δικαιολογημένα αιτήματα.

Το λέω αυτό διότι η πόρτα και η δική μου αλλά και του Υπουργείου και του Αντιπροέδρου, που έχει ασχοληθεί πολύ με το θέμα, είναι πάντα ανοιχτή. Θα ήταν καλό αυτός ο διάλογος να γίνει με τους δρόμους ανοιχτούς και όχι με τους δρόμους κλειστούς.

Γιατί εμείς είμαστε ανοιχτοί σε έναν καλόπιστο διάλογο. Τι ζητάμε; Να υπάρχει σοβαρή εκπροσώπηση των αγροτών, να ξέρουμε με ποιους συνομιλούμε και επίσης να έρθουν με συγκεκριμένα αιτήματα. Γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχει μια γενικότερη ασάφεια, η οποία δεν εξυπηρετεί και την προσπάθειά μας να καθίσουμε μαζί να σχεδιάσουμε επόμενα βήματα τα οποία πρέπει να γίνουν για τον παραγωγικό τομέα.

Υπάρχουν πραγματικά προβλήματα, υπάρχουν πολύ χαμηλές τιμές σε μια σειρά από προϊόντα. Δεν είναι μόνο ελληνικό το πρόβλημα, είναι πανευρωπαϊκό. Να δούμε στα πλαίσια των ευρωπαϊκών περιορισμών τι θα κάνουμε. Αλλά δεν πρόκειται να ξανακάνουμε το λάθος που κάναμε σε άλλες εποχές, να τάξουμε και να δώσουμε στους αγρότες χρήματα τα οποία δεν μπορούσαμε στη συνέχεια να τα δικαιολογήσουμε και να μας ζητάει η Ευρώπη να τα επιστρέψουμε και με τόκο. Άρα, οτιδήποτε γίνει θα πρέπει να λάβει υπόψη και την ευρωπαϊκή διάσταση.

Εγώ πάλι πιστεύω ότι αυτός ο διάλογος δεν πρέπει να γίνει εις βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας, ειδικά τώρα έρχονται και Χριστούγεννα, αλλά πρέπει να γίνει με καλή διάθεση.

Και να θυμηθούμε επίσης ότι όταν είχε γίνει την προηγούμενη φορά, τα θυμάται -και ο Γραμματέας μας εδώ που είναι από αγροτική περιοχή-, καταλήξαμε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Λύσαμε το θέμα του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και της επιστροφής του. Κάναμε ένα πρώτο βήμα ως προς το ρεύμα.

Εδώ είμαστε. Αλλά σε ένα κλίμα συνεννόησης και όχι με «τυφλές» διαμαρτυρίες, οι οποίες τελικά σας λέω υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να στρέψουν και την υπόλοιπη κοινωνία απέναντι στους αγρότες και να χαθεί η ουσία. Η ουσία είναι να δούμε και να σχεδιάσουμε ποια είναι η επόμενη μέρα για τον πρωτογενή τομέα.

Νίκος Χατζηνικολάου: Σας ευχαριστώ θερμά, κ. Πρόεδρε.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγώ σας ευχαριστώ.

Συντακτική ομάδα Oknews