Νέα δεδομένα προκύπτουν για την εμφάνιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Μια μεγάλη μελέτη έδειξε ότι σοβαρές ιογενείς λοιμώξεις όπως η εγκεφαλίτιδα και η πνευμονία αυξάνουν τον κίνδυνο για Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ. Ερευνητές στις ΗΠΑ εντόπισαν 22 συσχετίσεις ανάμεσα σε ιογενείς λοιμώξεις και νευροεκφυλιστικές παθήσεις στη μελέτη ιατρικών αρχείων σχεδόν 450.000 ανθρώπων.
Οι άνθρωποι που έλαβαν θεραπεία για έναν τύπο φλεγμονής του εγκεφάλου που ονομάζεται ιογενής εγκεφαλίτιδα είχαν 31 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ. Για κάθε 406 περιπτώσεις ιογενούς εγκεφαλίτιδας, οι 24 εμφάνισαν Αλτσχάιμερ – περίπου το 6%. Όσοι νοσηλεύτηκαν με πνευμονία μετά από γρίπη φάνηκε να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ, άνοια, Πάρκινσον και αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS).
Οι εντερικές λοιμώξεις και η μηνιγγίτιδα (και οι δύο συχνά προκαλούνται από ιό), καθώς και η ανεμευλογιά που προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς- έρπητα ζωστήρα (VZV), ευθύνονται για την ανάπτυξη διαφόρων νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Επίσης, περίπου το 80% των ιών που συνδέθηκαν με εγκεφαλικές παθήσεις θεωρήθηκαν «νευροτροφικοί», δηλαδή, μπορούσαν να διασχίσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
«Είναι εντυπωσιακό ότι σήμερα διατίθενται εμβόλια για ορισμένους από αυτούς τους ιούς, όπως η γρίπη, ο έρπητας ζωστήρας και η πνευμονία. Αν και τα εμβόλια δεν προλαμβάνουν όλες τις μολύνσεις, είναι γνωστό ότι μειώνουν σημαντικά τα ποσοστά νοσηλείας. Τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να μετριάσει τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικής νόσου», έγραψαν οι ερευνητές σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neuron».
Το 2022, μια μελέτη σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα συνέδεσε τον ιό Epstein-Barr με 32 φορές αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
«Αφού διαβάσαμε [αυτή] τη μελέτη, συνειδητοποιήσαμε ότι για χρόνια οι επιστήμονες αναζητούσαν – έναν προς έναν – συσχετίσεις μεταξύ μιας μεμονωμένης νευροεκφυλιστικής διαταραχής και ενός συγκεκριμένου ιού», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Νολς, νευρογενετιστής στο Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης στις ΗΠΑ.
«Τότε ήταν που αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε μια διαφορετική, πιο βασισμένη στην επιστήμη των δεδομένων προσέγγιση. Με τη χρήση ιατρικών αρχείων, μπορέσαμε να αναζητήσουμε συστηματικά και με μία κίνηση όλους τους πιθανούς συνδέσμους», εξήγησε.
Αρχικά, οι ερευνητές ανέλυσαν τα ιατρικά αρχεία περίπου 35.000 Φινλανδών με έξι διαφορετικούς τύπους νευροεκφυλιστικών ασθενειών και τα συνέκριναν με μια ομάδα ελέγχου 310.000 ατόμων που δεν είχαν διαγνωστεί ποτέ με κάποια εγκεφαλική νόσο. Από την ανάλυση αυτή προέκυψαν 45 συσχετίσεις μεταξύ της έκθεσης σε ιούς και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, οι οποίες περιορίστηκαν σε 22 σε μεταγενέστερη ανάλυση 100.000 ιατρικών αρχείων από τη βρετανική τράπεζα βιολογικών δεδομένων UK Biobank.
Αν και αυτή η αναδρομική μελέτη παρατήρησης δεν μπορεί να αποδείξει αιτιώδη σχέση, επιβεβαιώνει προηγούμενες έρευνες που υποδηλώνουν το ρόλο των ιών στη νόσο του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ.
«Οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές είναι μια σειρά από παθήσεις για τις οποίες υπάρχουν πολύ λίγες αποτελεσματικές θεραπείες και πολλοί παράγοντες κινδύνου», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Άντριου Σίνγκλετον, νευρογενετιστής και ερευνητής της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν την υπόθεση ότι οι ιογενείς λοιμώξεις και οι σχετικές φλεγμονές στο νευρικό σύστημα μπορεί να αποτελούν κοινούς – και ενδεχομένως αποφευκτούς – παράγοντες κινδύνου για αυτού του είδους τις διαταραχές», κατέληξε ο ερευνητής.
