Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν οι προτεραιότητες της Ελλάδας κατά τη θητεία της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (2025-2026) και οι διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις.
Συζητήθηκαν ακόμη οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό. Ο πρωθυπουργός χαιρέτισε τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα για την επανεκκίνηση και τη διατήρηση των συνομιλιών για το Κυπριακό. Εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για τον εκ νέου διορισμό της Μαρία Άνχελα Χολγκίν Κουεγιάρ (María Angela Holguín Cuéllar) ως προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό και ευχαρίστησε τον κ. Γκουτέρες για τις υπηρεσίες του.
Συζητήθηκαν ακόμα οι τελευταίες περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση την κατάσταση στη Γάζα, αλλά και οι εξελίξεις στη Συρία και τον Λίβανο. Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι είναι αναγκαία η άμεση εκεχειρία στη Γάζα, η προστασία των αμάχων και η ανάληψη πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση.
Μητσοτάκης: «Η Ελλάδα θα παραμείνει φύλακας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας – Χρειαζόμαστε παγκόσμιες λύσεις»
«Δεσμεύομαι ότι η Ελλάδα θα παραμείνει φύλακας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας σε συνεργασία με όλες τις χώρες των Ηνωμένων Εθνών και θα συνεργαστούμε για αυτό τον πολύ σημαντικό, καίριο σκοπό», τόνισε νωρίτερα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του κατά τη τη συζήτηση υψηλού επιπέδου για τη θαλάσσια ασφάλεια με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ο Πρωθυπουργός στην αρχή της ομιλίας του τόνισε ότι οι απειλές για τη θαλάσσια ασφάλεια είναι παγκόσμιες και επηρεάζουν όλες τις χώρες ανεξαρτήτως αν έχουν ακτές ή όχι.
Προσέθεσε δε πως η θαλάσσια ασφάλεια «προωθεί την πολιτική και οικονομική σταθερότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευμάρεια όλων των λαών και όλο και περισσότερο συναντάμε ασύμμετρες απειλές όπως το παρεμπόριο, την τρομοκρατία, την πειρατεία, αλλά και τις υβριδικές απειλές, κυβερνοεπιθέσεις που μπορεί να επηρεάσουν τα πλοία, τις συνδέσεις με τα λιμάνια και επίσης ακραίες καιρικές συνθήκες και η αύξηση ή και τα επίπεδα των θαλασσών που όλο και ανεβαίνουν μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στα λιμάνια. Χρειαζόμαστε λοιπόν παγκόσμιες λύσεις».
Αναλυτικά η παρέμβαση του πρωθυπουργού στην εκδήλωση υψηλού επιπέδου της ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Strengthening Maritime Security through International Cooperation for Global Stability»
«Κύριε Γενικέ Γραμματέα, εξοχότατοι, αγαπητοί συνάδελφοι,
Σας ευχαριστούμε για τη σημερινή σας παρουσία, σε αυτή την ανοιχτή συζήτηση για τη θαλάσσια ασφάλεια.
Επιτρέψτε μου να αρχίσω εκφράζοντας την εκτίμησή μου για τον ρόλο των Ηνωμένων Εθνών σε αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα. Αυτό είναι το κατάλληλο μέρος για να συζητήσουμε για τη θαλάσσια ασφάλεια. Τα Ηνωμένα Έθνη βρίσκονται στο επίκεντρο των διεθνών προσπαθειών για την προστασία και τη διατήρηση των ωκεανών μας.
Είναι, όπως επισήμανε ο κ. Γενικός Γραμματέας, ο «θεματοφύλακας» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Και είναι το επίκεντρο της διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων που μας αφορούν όλους. Προσωπικά συγχαίρω τον Γενικό Γραμματέα Guterres για τις άοκνες προσπάθειές του σε αυτό το ζήτημα και τον ευχαριστώ και πάλι για την παρουσία του εδώ σήμερα, μαζί μας.
Οι απειλές για τη θαλάσσια ασφάλεια έχουν, πράγματι, παγκόσμια διάσταση, επηρεάζοντας όλα τα έθνη, είτε είναι παράκτια είτε είναι περίκλειστα.
Όπως επισήμανε η κα Τραυλού, η θαλάσσια ασφάλεια είναι κρίσιμης σημασίας για την ασφάλεια των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων: άνω του 80% του όγκου του διεθνούς εμπορίου μεταφέρεται μέσω θαλάσσης. Ο ασφαλής θαλάσσιος χώρος προάγει την παγκόσμια πολιτική σταθερότητα, την οικονομική σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας των τιμών, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία όλων των λαών.
Αντιμετωπίζουμε ολοένα και περισσότερο ασύμμετρες απειλές για τη θαλάσσια ασφάλεια, όπως το λαθρεμπόριο, η τρομοκρατία και η πειρατεία, αλλά και υβριδικές επιθέσεις που επηρεάζουν εξίσου τα πλοία, τις συνδέσεις και τα λιμάνια.
Ταυτόχρονα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι ακραίες καιρικές συνθήκες ενδέχεται να διαταράξουν τόσο τις λιμενικές υπηρεσίες όσο και τις οδούς θαλάσσιων μεταφορών.
Τα παγκόσμια προβλήματα χρειάζονται παγκόσμιες λύσεις. Οι απειλές για τη θαλάσσια ασφάλεια δεν διαφέρουν: ο μόνος τρόπος να τις αντιμετωπίσουμε είναι μέσω της αποτελεσματικής διεθνούς συνεργασίας, είτε σε επίπεδο κρατών είτε σε επίπεδο διεθνών οργανισμών είτε σε επίπεδο ιδιωτικού τομέα. Είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα.
Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να επικεντρωθεί σε έξι βασικούς τομείς:
Πρώτον, χρειαζόμαστε αυξημένη επίγνωση του θαλάσσιου χώρου: πραγματική κατανόηση του οτιδήποτε σχετίζεται με τον θαλάσσιο τομέα και το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει την ασφάλεια, την οικονομία ή το θαλάσσιο περιβάλλον.
Αυτό απαιτεί τη βελτίωση της παγκόσμιας εκπαίδευσης και των μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών, την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών για να βελτιώσουμε τις δυνατότητες επιτήρησης, επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών. Η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να αποτελέσει μέρος αυτού του σχεδίου, έχοντας κατά νου τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να συνεπάγεται.
Δεύτερον, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις μη ασφαλείς και παράνομες πρακτικές που συνιστούν σοβαρή απειλή για το παγκόσμιο εμπόριο αλλά και το θαλάσσιο περιβάλλον. Περιλαμβάνουν απάτες που σχετίζονται με τη νηολόγηση, τις θαλάσσιες μεταφορές χαμηλής ποιότητας, την παράκαμψη κυρώσεων, αλλά και φαινόμενα όπως οι «σκιώδεις στόλοι», στους οποίους η Ελλάδα επιδεικνύει μηδενική ανοχή.
Για ακόμη μια φορά, ο συντονισμός και η πρόληψη είναι τα βασικά ζητήματα, προκειμένου να βελτιωθεί η επιτήρηση και να ενισχυθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των σχετικών διεθνών οργάνων. Από αυτή την άποψη, αυτή η μακροσκοπική οπτική είναι η μόνη αποτελεσματική που διαθέτουμε.
Τρίτον, η ενίσχυση της καλλιέργειας δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων επιβολής του νόμου στους τομείς της ναυσιπλοΐας, των λιμένων και της συνδεσιμότητας, είναι ιδιαίτερης σημασίας για την καταπολέμηση των απειλών ασφάλειας.
Ο κ. Γενικός Γραμματέας αναφέρθηκε στην κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί παράδειγμα μιας σοβαρής απειλής που, με βάση τη λογική, ενδέχεται να οδηγήσει σε ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, κάτι που μας αφορά όλους. Η συλλογική δράση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αναπόφευκτη. Η ισχυρή εμπλοκή της χώρας μου στο ζήτημα αποδεικνύεται από τον ηγετικό ρόλο που έχει αναλάβει η Ελλάδα στη ναυτική επιχείρηση «ASPIDES» της ΕΕ, αλλά και στις επιχειρήσεις «ATALANTA» και «IRINI».
Η ανάπτυξη δυνατοτήτων θα πρέπει να επικεντρωθεί εξίσου στην προώθηση ασφαλών και ανθεκτικών λιμένων, καθώς και στην αντιμετώπιση ζητημάτων κυβερνοασφάλειας. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στο ευρύτερο φάσμα του κλάδου ναυτιλιακών δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένων των αλυσίδων εφοδιασμού.
Και βέβαια, πολύ σημαντικό: η ελευθερία της συνδεσιμότητας για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένων, μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων, πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη, κ. Γενικέ Γραμματέα. Διότι αυτό αποτελεί προϋπόθεση για μια διαφοροποιημένη, οικονομικά προσιτή και υψηλού επιπέδου ενέργεια και συνδεσιμότητα ως προς τα δεδομένα. Αυτό είναι ένα ζήτημα καίριας σημασίας, παγκοσμίως.
Τέταρτον, η ενίσχυση του νομικού πλαισίου είναι απαραίτητη. Από την άποψη αυτή, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) θέτει τη βάση για την παγκόσμια διακυβέρνηση στη θάλασσα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι σημερινές και οι αναδυόμενες απειλές ασφάλειας. Η UNCLOS αντικατοπτρίζει, ουσιαστικά, το διεθνές εθιμικό δίκαιο και πρέπει να γίνεται σεβαστή στο σύνολό της.
Επιπλέον, πρέπει να ενισχύσουμε περαιτέρω τις εργασίες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), ιδίως όσον αφορά στη θέσπιση διεθνών κανόνων και την προστασία των θαλασσών. Απαιτείται αποτελεσματικότερος συντονισμός για τα διάφορα γραφεία που λειτουργούν σήμερα υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως επισήμανε ο κ. Bueger.
Πέμπτον, η περιβαλλοντική διάσταση, η οποία αποτελεί επίσης πρόκληση για την ασφάλεια: οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης πολλαπλασιάζουν τις υπάρχουσες απειλές και έχουν ευρύτερες επιπτώσεις στην παγκόσμια σταθερότητα. Πρέπει να εργαστούμε για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης και των περιβαλλοντικών κινδύνων για την ασφάλειά μας, που προκαλούνται από παράνομη απόρριψη, εκφορτώσεις, ανθρωπογενείς εκπομπές, κατά παράβαση των διεθνών προτύπων.
Η διάσωση του δεξαμενόπλοιου M/V Sounion στην Ερυθρά Θάλασσα, πέρυσι, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μια περίπτωση όπου απετράπη μια τεράστια περιβαλλοντική αλλά και ανθρωπιστική καταστροφή, αναδεικνύοντας την παγκόσμια διάσταση της θαλάσσιας ασφάλειας και τις εκτεταμένες επιπτώσεις της.
Πέρυσι, φιλοξενήσαμε στην Αθήνα την 9η Διεθνή Διάσκεψη «Our Ocean Conference», όπου περισσότερες από 100 αντιπροσωπείες ανέλαβαν 400 και πλέον δεσμεύσεις, αξίας άνω των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Και, έκτον, δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε την ανάγκη ενίσχυσης της προστασίας και της ασφάλειας των δύο εκατομμυρίων ναυτικών, οι οποίοι φροντίζουν για τις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές και την απρόσκοπτη λειτουργία του παγκόσμιου εμπορίου. Όπως τονίζει ένα παλιό ναυτικό ρητό, χωρίς αυτούς «ο μισός κόσμος θα πάγωνε και ο άλλος μισός θα λιμοκτονούσε».
Λαμβάνοντας υπόψη τους ακραίους κινδύνους στους οποίους έχουν εκτεθεί πρόσφατα: από την πανδημία μέχρι εχθροπραξίες και τρομοκρατικές επιθέσεις, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η ευημερία τους και η συνεχής εκπαίδευσή τους σε νέες επιχειρησιακές συνθήκες είναι απαραίτητη για τη θαλάσσια ασφάλεια.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Η θαλάσσια ασφάλεια συνδέεται άμεσα και στενά με τις θεμελιώδεις αξίες του ελεύθερου κόσμου. Κανείς δεν θα μπορούσε πραγματικά να απολαύσει τις καθιερωμένες αρχές της ελευθερίας των θαλασσών, ούτε τη συναφή ελευθερία του εμπορίου που εξασφαλίζει οικονομικές και ειρηνικές διασυνδέσεις, χωρίς την προϋπόθεση της θαλάσσιας ασφάλειας. Σήμερα, είμαι στην ευχάριστη θέση να διαπιστώσω, από την ευρεία συμμετοχή των κρατών μελών σε αυτή τη συζήτηση, ότι μοιραζόμαστε την άποψη για την ύψιστη σημασία της.
Η Ελλάδα είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, ένα «ναυτικό» έθνος με πλούσια και βαθιά ναυτική ιστορία, χιλιάδες νησιά και μία από τις μεγαλύτερες ακτογραμμές του κόσμου. Ένα έθνος που επιδίδεται πραγματικά στο διασυνοριακό εμπόριο, συνδέει και συμβάλλει στον εφοδιασμό τρίτων χωρών επί δεκαετίες.
Για εμάς τους Έλληνες, η θάλασσα ήταν πάντα μέρος της ταυτότητάς μας και είναι τιμή μου που μπορώ να συμμετάσχω σε αυτή τη συζήτηση.
Ενώπιόν σας, θέλω να δεσμευτώ ότι η χώρα που έχω την τιμή να εκπροσωπώ, η Ελλάδα, θα παραμείνει «θεματοφύλακας» της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας. Σε στενή συνεργασία με όλες τις χώρες μέλη του ΟΗΕ, θα εργαστούμε από κοινού γι’ αυτόν τον πολύ σημαντικό σκοπό, κατά τη διάρκεια της θητείας μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας και πέραν αυτής.
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας εδώ σήμερα».