Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν σήμερα (13.5.2024) συνάντηση στην Άγκυρα της Τουρκίας την οποία επισκέφθηκε ο Έλληνας Πρωθυπουργός και αμέσως μετά έκαναν κοινές δηλώσεις όπου υπήρξε κόντρα για τα θέματα της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, την Μονή της Χώρας και την Χαμάς.
Ενώ κατά τις κοινές δηλώσεις το κλίμα ήταν θερμό σε θέματα όπως η οικονομική συνεργασία, το μεταναστευτικό και η πολιτική προστασία, θέματα όπως η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, ο ρόλος της Χαμάς και η ταυτότητα της μειονότητας στη Θράκη αποτέλεσαν αφορμή οι δύο ηγέτες για να διαφωνήσουν και να επιδοθούν σε ένα «πινγκ πονγκ» δηλώσεων και ανταπαντήσεων.
Ο Ερντογάν έκανε λόγο για ειλικρινή και εποικοδομητική συνομιλία με τον πρωθυπουργό, αλλά αποκάλεσε τουρκική την μουσουλμανική μειονότητα. Διαφώνησαν επίσης για το Ισραήλ και τη Χαμάς. «Εργαζόμαστε με στόχο αν ανεβάσουμε στα 10δις δολάρια το μεταξύ μας εμπόριο», είπε ακόμη. «Να λύσουμε τα προβλήματα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε ο Ερντογάν και τόνισε ότι ψηλά στην ατζέντα της συζήτησης ήταν το κουρδικό και το Κυπριακό.
Στη συνέχεια ο Τούρκος πρόεδρος έκανε σαφή αναφορά σε τουρκική μειονότητα της Θράκης λέγοντας πως «πιστεύει ότι μπορεί να ενισχύσει τη φιλία μεταξύ των δύο λαών».
Για την Μονή της Χώρας και την μετατροπή της σε τζαμί υποστήριξε πως «την ανοίξαμε στο κοινό μετά από απόφαση που είχε ληφθεί εδώ και χρόνια και στόχος είναι να υπάρξει ένταξη στην Unesco, ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς». Ακόμη αναφέρθηκες και στη Γάζα και κατηγόρησε το Ισραήλ πως διαπράττει γενοκτονία στην περιοχή.
Από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός στην ομιλία του, απάντησε αναφορικά με τη Μονή της Χώρας κάντοντας λόγο για μνημεία που αποτελούν πανανθρώπινη παρουσία. «Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τεμενάς. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Σημεία της ομιλίας Μητσοτάκη:
Οι συναντήσεις μας αποδεικνύουν πως μπορούμε να καθιερώσουμε τις επαφές μας.
Να εμπεδώσουμε το μήνυμα που οικοδομήσαμε με συστηματικότητα. Πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Είναι σημαντικό, όπως είχαμε δρομολογήσει, σε χειροπιαστά αποτελέσματα με αμοιβαίο όφελος.
Οι λαοί μας, όπως είχα δεσμευτεί, απολαμβάνουν μία σημαντική πρωτοβουλία, Τούρκοι πολίτες να ταξιδεύουν σε 10 ελληνικά νησιά, με την έκδοση βίζας να διαρκεί πλέον μόνο λίγα λεπτά. Σε Λέσβο και Χίο διαπίστωσα πόσο απλή και σύντομη είναι αυτή η διαδικασία.
Και στο μεταναστευτικό η συνεργασία αποδίδει, απέναντι στις παράνομες διακινητές και στους άθλιους διακινητές. Το θέλουμε τόσο στα χερσαία και στα θαλάσσια σύνορα. Η Ελλάδα ανέκαθεν συμφωνούσε στην χρηματοδότηση από την ΕΕ για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Οι μειονότητες στις χώρες μας που καθορίζονται από τη συνθήκη της Λωζάννης. Η ελληνική μειονότητα, δραστικά μειωμένη, συμβάλει στην πολιτισμική ανάπτυξη, αλλά χρειάζεται στήριξη.
Στην Θράκη, η μουσουλμάνοι και χριστιανοί συμβιώνουν αρμονικά και σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος και το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας είναι έμπρακτο.
Επιτυχία μας η ενεργή παρουσία της μειονότητας στην ελληνική ζωή και θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο ελληνισμός στην Τουρκία. Στο πνεύμα της συνύπαρξης ο σεβασμός των κανόνων προστασίας της κληρονομιάς.
Σε αυτόν τον στόχο είμαι προσωπικά προσβλημένος, ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη συνθήκη της Λωζάνη. Έμπρακτο το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας, ισονομία και ισοπολιτεία. Αλλά και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Μνημεία που αποτελούν πανανθρώπινη παρουσία. Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό.
Οι δηλώσεις Ερντογάν
Στις δηλώσεις του, ο Ταγίπ Ερντογάν είπε: «Σας χαιρετώ εγκάρδια και με σεβασμό. Αισθάνομαι μεγαλη ικανοποιήση που φιλοξενώ τον αξιότιμο κ. Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του. Επισκέφτηκα την Αθήνα τον Δεκέμβριο στο πλαίσιο του 5ου Συνεδρίου Συνεργασίας, είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία για ανοικτούς διαύλους διαλόγου. Καταγράψαμε τη συναντίληψη με τη διακήρυξη των Αθηνών περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας.
Η επίσκεψη του αξιότιμου Κυριάκου αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας. Τον ευχαριστώ για την ειλικρίνεια του στην ανάπτυξη των διμερών μας σχέσεων. Πεποίθησή μου είναι πως η είσχυση συνεργασίας Τουρκίας και Ελλάδας θα είναι για το καλό των χωρών και της ευρύτερης περιοχής. Εξετάσαμε τα θέματα της κοινής ατζέντας. Εργαζόμαστε να ανεβάσουμε στα 10 δισ. δολάρια το διμερές εμπόριο που έφτασε στα 5,8 δισ. δολάρια. Το κοινό επιχειρηματικό συμβούλιο θα έχει μεγάλη συμβολή στις προσπάθειές μας. Οι χώρες μας που βρίσκονται σε σεισμική ζώνη έχουν εμπεδώσει αυτό που απαιτεί το δίκαιο του γείτονα. Υπεγράφη γι’ αυτό, το μνημόνιο διαχείρισης φυσικών καταστροφών.
Συζητήσαμε και τα αλληλένδετα προβλήματα στις διμερείς σχέσεις. Θέλουμε να τα επιλύσουμε στο πλαίσιο καλού διαλόγου και γειτονίας. Η καταπλέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα. Είμαστε σύμφωνοι πως δεν υπάρχει θέση για αυτές στην περιοχή μας. Προσμένουμε η θετική ατμόσφαιρα στη σχέση μας να συμβάλλει στην πληρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μεινονότητας στην Ελλάδα.
Να επιτευχθεί μια δίκαιη λύση στο Κυπριακό, που θα ενισχύσει τη γαλήνη στην περιοχή. Μιλήσαμε για τη γενοκτονία στη Γάζα. Η ισραηλινή διοίκηση κλείνει τα αυτιά στις εκκλήσες για κατάπαυση του πυρός και στοχοποιεί τη Ράφα. Οι δυτικές χώρες πρέπει να μιλήσουν πιο δυνατά απέναντι στη σφαγή αμάχων, μεταξύ τους 15.000 παιδιά. Ευχαριστώ τον κ. πρωθυπουργό για τη στάση της Ελλάδας στον ΟΗΕ σχετικά με την Παλαιστίνη. Περιμένουμε να υποστηρίξει τις ενέργειές μας για τις σφαγές στη Γάζα. Τον Δεκέμβριο στην Αθήνα σας είχα πει πως δεν υπάρχει κανένα προβλημα τόσο μεγάλο, που δεν μπορεί να λυθεί. Οι ελπίδες μας για το μέλλον της συνεργασίας μας αυξάνονται.
Θέλω να διευκρινίσω ένα θέμα: η Τουρκια είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας. Ανοίξαμε ξανά τη Μονή της Χώρας για λατρεία και επίσκεψη, μετά την απόφαση του 2020. Αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς τη UNESCO»
Μετά την συνάντηση των δύο ηγετών η οποία ξεκίνησαν οι διευρυμένες συνομιλίες με τις αντιπροσωπείες των δύο χωρών οι οποίες και ολοκληρώθηκαν στις 17:45 με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων των Υφυπουργών Εξωτερικών, Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Κώστα Φραγκογιάννη, αρμοδίων για τον πολιτικό διάλογο και τη «θετική» ατζέντα και του Μπουράκ Ακσαπάρ, του Διοικητή της ΕΥΠ, Θεμιστοκλή Δεμίρη και του Τούρκου ομολόγου του, Ιμπραήμ Καλίν, του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, Αθανάσιου Ντόκου, της Συμβούλου Διεθνούς Στρατηγικού Σχεδιασμού, Αριστοτελίας Πελώνη, και της Διευθύντριας Επικοινωνίας του πρωθυπουργού, Κύρας Κάπη.
Κατά πληροφορίες, στη σημερινή συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες θα υπογράφονταν δύο νέες συμφωνίες: η πρώτη αφορά σε συμφωνία συνεργασίας, που αφορά στη Διαχείριση Καταστροφών και εκτάκτων αναγκών, που θέτει σε πιο δομημένη βάση την συνδρομή μεταξύ των δύο χωρών σε επείγουσες καταστάσεις. Η δεύτερη αφορά στην συνεργασία στον τομέα της Υγείας και των Ιατρικών Επιστημών. Οι ίδιες πηγές τονίζουν, εξάλλου, ότι θα ανακοινωθεί ακόμη η ίδρυση του Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, που υπενθυμίζεται ότι είχε συμφωνηθεί κατά την επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ένα βασικό στοιχείο που θα προκύψει από το ραντεβού της Άγκυρας είναι ο οδικός χάρτης των επόμενων ραντεβού.
Μητσοτάκης και Ερντογάν αναμένεται να συναντηθούν στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ενώ θα συμπέσουν και στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Πέραν αυτών, όμως, εκκρεμούν και οι συναντήσεις σε χαμηλότερο επίπεδο, οι οποίες πρέπει να μπουν σε έναν νέο κύκλο, με την αντικατάσταση του υφυπουργού Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ, ο οποίος μετακομίζει στον ΟΗΕ τους επόμενους μήνες, και αφήνει προς ώρας χωρίς συνομιλητή για τον πολιτικό διάλογο και τη θετική ατζέντα τους Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστα Φραγκογιάννη.
