Πέντε σύγχρονες γυναικείες εικαστικές φωνές με κοινό χαρακτηριστικό στα έργα τους την προβολή του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία του 21ου αιώνα μέσα από τις αναμνήσεις, τις προσωπικές ιστορίες και το οικογενειακό παρελθόν τους συμμετέχουν στη νέα έκθεση του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (ΙΜΜΑ), η οποία παρουσιάστηκε πρώτη φορά στην Πρίστινα, στο Europe House υπό την αιγίδα του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας.
Έργα από ανακυκλώσιμα υλικά και καθημερινά αντικείμενα, υφαντές δημιουργίες εμπνευσμένες από τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη, απεικονίσεις του ανθρώπινου κόσμου και γλυκές απολαύσεις από πηλό «συνυπάρχουν» στην αίθουσα Αλέξανδρος Χαΐτογλου στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα με εκθέματα από το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης στην έκθεση «Γυναίκες, η δύναμη της δημιουργίας» που εγκαινιάζει σήμερα η πρέσβης Ελένη Βακάλη, επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας στην Πρίστινα. Παρούσες στην τελετή εγκαινίων θα είναι και οι πέντε καλλιτέχνιδες, Μαρία Κομπατσιάρη, Σπυριδούλα Πολίτη, Ιωάννα Τερλίδου, Ζέφη Τιφτικτσόγλου και Ελένη Θεοφυλάκτου.
\«Το έργο του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας είναι πολυδιάστατο. Ένα μέρος του έργου είναι φυσικά οι περιοδικές εκθέσεις, περίπου δύο με τρεις το χρόνο και βασίζονται στη διεπιστημονικότητα και διαθεματικότητα» τόνισε η διευθύντρια του IMMA Αθηνά Παυλίδου κατά την διάρκεια παρουσίασης της έκθεσης σε δημοσιογράφους.
«Μπορεί να είμαστε ένα Ιστορικό Μουσείο, αλλά οι εκθέσεις μας είναι ιστορικού, λαογραφικού περιεχομένου, φωτογραφίας, αλλά και όπως η συγκεκριμένη, σύγχρονης τέχνης, ακριβώς γιατί θέλουμε να έχουμε μια ποικιλομορφία, επειδή είμαστε ένα Ίδρυμα και ένα Μουσείο που έχει έναν κοινωνικό ρόλο και ακούει και τις ανάγκες της κοινωνίας και του απαιτητικού επισκέπτη του 21ου αιώνα» σημείωσε η κ. Παυλίδου.
Η θέση της γυναίκας και γενικά τα ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη γυναίκα, αλλά και την γυναίκα ανά τους αιώνες είναι κάτι που μας απασχολεί πάρα πολύ. Με αυτήν την έκθεση θέλαμε να δώσουμε βήμα και σε σύγχρονη γυναικεία καλλιτεχνική δημιουργία και πιστεύω ότι είμαστε σε μια περίοδο που πρέπει να δίνουμε βήμα και στη σύγχρονη τέχνη, ίσως περισσότερο από ποτέ» επισήμανε.
«Με τη μεγάλη στήριξη της επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας στην Πρίστινα, Ελένης Βακάλη, μπορέσαμε και δημιουργήσαμε αυτή την έκθεση με έργα τέχνης, τα οποία με πολύ μεγάλη αγάπη παρουσιάσαμε σε μια περιοχή που δεν είναι σχεδόν καθόλου γνωστή. Η έκθεση εντάσσεται στις προσπάθειές μου ως καθηγήτριας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, να γνωρίσουμε τον άλλον, τον γείτονα» ανέφερε η επιμελήτρια της, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης, Σταυρούλα Μαυρογένη.
Η έκθεση αποτελείται από δημιουργίες με διάφορα υλικά και μέσα από διάφορες εμπειρίες ζωής και γνώσης, επισήμανε τονίζοντας ότι ήταν πάρα πολύ δύσκολο στοίχημα να παρουσιαστούν όλα τα έργα μαζί σε μία αίθουσα. «Νομίζω ότι το πετύχαμε και υπάρχει ένα πολύ ωραίο αποτέλεσμα, το οποίο δείχνει τι σημαίνει πολιτισμός, τι σημαίνουν εικαστικές τέχνες σήμερα στην Ελλάδα από γυναίκες που δημιουργούν από πολύ μικρές και συνεχίζουν να δημιουργούν και μας χαρίζουν αυτά τα υπέροχα έργα» τόνισε η κ. Μαυρογένη.
«Εκδηλώσεις που αφορούν τη γυναίκα ως δημιουργό είναι πάρα πολύ σημαντικές, διότι δίνεται η δυνατότητα να έρθει μια ισοτιμία, μία ισορροπία μεταξύ των φύλων» είπε η Σπυριδούλα Πολίτη, η οποία είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας εικαστικών «Indoors» και έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
«Μέσα από την τέχνη μου θέλω να έχω μια αισιόδοξη διάθεση, θέλω να ελαφρύνω τα προβλήματα» είπε η Σπυριδούλα Πολίτη διευκρινίζοντας ότι στην έκθεση παρουσιάζει έργα που δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης στη χώρα υπό τον τίλο Made by Loula in Gr. «Εγώ τότε δημιουργούσα. Η εικαστική δημιουργία ενεργοποιείται όταν υπάρχει ανέχεια, όταν υπάρχουν δύσκολες στιγμές» τόνισε προσθέτοντας ότι τα έργα είναι σε πανί, είναι ζωγραφική ή επεμβάσεις σε ρούχα, τα οποία είναι ο σύνδεσμος που έχει με το παρελθόν της και που είναι σημαντικός για εκείνη.
«Δεν θεωρούσα ποτέ, επειδή ίσως το περιβάλλον μου ήταν τέτοιο, ότι καμιά γυναίκα αδικείται, δεν θεωρώ καμία γυναίκα ότι είναι ανίσχυρη. Γεννιέται ισχυρή, απλώς από σεβασμό ή ευγένεια καμιά φορά δείχνει ότι είναι αδύναμη» είπε η Ελένη Θεοφυλάκτου, η οποία σπούδασε στη Δραματική Σχολή της Ρ. Πατεράκη (1984-1986) και στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ (1986-1991), ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στη ζωγραφική και τις οπτικές θεωρίες στο University of East London (2001-2002) και διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών ΑΠΘ.
Αναφερόμενη στις δημιουργίες της που παρουσιάζονται στην έκθεση τόνισε ότι είναι μικρά έργα, που παρήγαγε τα τελευταία δύο χρόνια ταυτόχρονα με τα μεγάλα της και είναι ζωγραφική και κολάζ ανάμεικτα. Τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν με τρομερή χαρά, ευχαρίστηση και καθόλου κόπωση, σαν το εσωτερικό τραγούδι που έχουμε μέσα στην ψυχή όταν έρχεται η άνοιξη, αλλά και με έναν κεντρικό προβληματισμό που ευτυχώς ή δυστυχώς κουβαλάμε, εξήγησε η Ελένη Θεοφυλάκτου.
Η γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, με σπουδές με υποτροφία του EOMMEX στην Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts, στα τμήματα σχεδίου ταπισσερί και ψηφιδωτού, Ιωάννα Τερλίδου υπογράμμισε ότι εμπνέεται για τα υφαντά έργα της από τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη. «Ήθελα να κάνω ένα λαχταριστό αντικείμενο, δηλαδή κάτι να είναι όμορφο, να είναι ηδονιστικό, να είναι ευχάριστο. Και το όμορφο πράγμα που με επηρέασε πάρα πολύ από την παραδοσιακή τέχνη είναι η ανθρώπινη φιγούρα. Τι χώρο καταλαμβάνει στο σύμπαν; Καταλαμβάνει ένα μικρό χώρο, ξεχωρίζει από όλα τα άλλα τα μοτίβα. Και στα πιο παλιά μου έργα η ανθρώπινη φιγούρα είναι διάχυτη. Περιδιαβαίνει, ταξιδεύει» εξήγησε.
Τονίζοντας ότι είχε τη μεγάλη τύχη να ζήσει σε μια οικογένεια, στην οποία οι γυναίκες ήταν πολύ σκληρές στην πραγματικότητα, αλλά και τηρούσαν μια ισορροπία η Ιωάννα Τερλίδου είπε ότι στην τέχνη της επέλεξε να μην αναδείξει τη γυναίκα θύμα που βιάζεται, που ματώνει, αλλά σαν ένα πολυεργαλείο, που κράτησε την οικογένεια και τις κοινωνίες.
Στα έργα με τα οποία συμμετέχει στην έκθεση, μέρος ενότητας «που διαπραγματεύεται τα ίχνη του χθες» αναφέρθηκε η Μαρία Κομπατσιάρη, μέλος πολλών Καλλιτεχνικών Οργανισμών, όπως το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών, ο Εικαστικός Σύλλογος Βορείου Ελλάδος και ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εικαστικών Εργασιών Εικαστικών Τεχνών. που έχω εδώ είναι μέρος μιας ενότητας που διαπραγματευόταν τα ίχνη χθες.
Η βασική τους ύλη είναι από τον καταστροφέα εγγράφων. Προσπάθησα να ξαναδημιουργήσω το υπόλοιπο μετά την καταστροφή του χαρτιού με το κείμενο. Να σώσω έναν ψίθυρο, ο οποίος μέσα στην υφαντική διαδικασία της δουλειάς έβγαζε ένα καινούργιο αποτέλεσμα και ήρθε μια πρόκληση προς ανάγνωση, ανοίκεια και παράδοξη.
«Ήθελα να εκμεταλλευτώ αυτό το χαρτί και να συμβάλω με την τέχνη στην ανακύκλωση και στην προστασία του περιβάλλοντος» ανέφερε η Μαρία Κομπατσιάρη.
Με ένα τραπέζι με τα γλυκά που έχει κατασκευάσει από πηλό παίρνει μέρος στην έκθεση η Ζέφη Τιφτικτσόγλου απόφοιτη του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.
«Είναι το τραπέζι της ζωής μας. Είναι εκεί που μαζευόμαστε όλοι μαζί ή τουλάχιστον μαζευόμασταν μέχρι και τις δικές μας γενιές και συζητούσαμε. Είναι το τραπέζι που μας κερνάει η ίδια η ζωή. Αλλά σε αυτή τη ζωή αυτό που θυμίζει η Ζέφη είναι ότι πρέπει να μας αγαπούν και όχι να μας κατασπαράζουν» είπε η επιμελήτρια της έκθεσης αναφερόμενη στο σλόγκαν του έργου της καλλιτέχνιδος, μία φωτεινή επιγραφή «Love me, do not eat me» (Αγάπα με μην με τρως).
Η έκθεση «Γυναίκες η δύναμη της δημιουργίας» εγκαινιάζεται σήμερα στις 18:00, στην αίθουσα «Αλέξανδρος Χαΐτογλου» στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και θα διαρκέσει έως τις 31 Ιουλίου 2025.