Οι έφηβοι ηλικίας 14 έως 18 ετών που πίνουν ενεργειακά ποτά στην Ισπανία, παίρνουν χειρότερους βαθμούς, επαναλαμβάνουν περισσότερα μαθήματα και κάνουν περισσότερα λάθη από εκείνους που δεν τα καταναλώνουν και εκτός από το ότι πίνουν περισσότερο αλκοόλ, με το οποίο συνήθως τα αναμειγνύουν. Επίσης κάνουν περισσότερη χρήση άλλων ουσιών όπως καπνό, κάνναβη, ηρεμιστικά-υπνωτικά, έκσταση και κοκαΐνη.
Το 2023, η κατανάλωση αυτού του τύπου ποτού έφτασε στο μέγιστο από τότε που η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία για το Εθνικό Σχέδιο για τα Ναρκωτικά (PNSD) άρχισε να το μελετά το 2014: πέρυσι, το 47,7% των μαθητών ηλικίας 14 έως 18 ετών είχε πάρει ένα το τελευταίο 30 ημέρες, 19,5% αναμεμειγμένο με αλκοόλ.
Αυτά είναι τα δεδομένα από την τελευταία Έρευνα για το Αλκοόλ και τα Ναρκωτικά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ισπανία (ESTUDES) που συνέλεξε το Ισπανικό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά και τις Εξαρτήσεις (OEDA) σε μια έκθεση που μόλις δημοσιεύτηκε σχετικά με αυτά τα ποτά και τις επιπτώσεις τους στον εφηβικό πληθυσμό.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη PNSD που διεξήχθη σε παιδιά ηλικίας 12 και 13 ετών είχε προηγουμένως αποκαλύψει ένα άλλο γεγονός: έως και 37,7% αυτών των παιδιών είχαν πάρει Red Bull, Burn, Monster, Coca-Cola Energy ή άλλα τον τελευταίο μήνα, το 10,2% μικτά με αλκοόλ.
Οι έντονες διαφημιστικές εκστρατείες βρίσκονται πίσω από την εμφάνιση αυτών των προϊόντων στην αγορά, οι οποίες τα ορίζουν ως «αναζωογονητικά ποτά που δημιουργούνται για να αυξάνουν τη φυσική αντίσταση, να παρέχουν μια αίσθηση ευεξίας και να τονώνουν το μεταβολισμό, ικανά να παρέχουν υψηλό επίπεδο ενέργειας από έναν συνδυασμό πρόσθετων συστατικών λόγω των πιθανών διεγερτικών τους επιδράσεων», υπενθυμίζει ο ΟΕΔΑ.
Οι ενώσεις του περιλαμβάνουν καφεΐνη, γλυκουρονολακτόνη και βιταμίνες. Κάποιοι αποδίδουν τις διεγερτικές του ιδιότητες σε αμινοξέα όπως η ταυρίνη ή στην περιεκτικότητά του σε εκχυλίσματα βοτάνων όπως το τζίνσενγκ ή το γκουαράνα και σε ορισμένες περιπτώσεις προστίθενται μέταλλα, ινοσιτόλη και καρνιτίνη.
Η πραγματικότητα είναι ότι έχουν «σημαντικές συνέπειες» σε εγκεφαλικό και μεταβολικό επίπεδο: μερικές από τις αρνητικές επιπτώσεις τους είναι η διέγερση του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) και του καρδιαγγειακού συστήματος και η σχέση τους με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία.
Η τακτική πρόσληψή του έχει επίσης συσχετιστεί με υπερβολική δόση καφεΐνης, υπέρταση, απώλεια οστικής μάζας και οστεοπόρωση. Οι συχνές παρενέργειές του είναι αίσθημα παλμών, αϋπνία, ναυτία, έμετος και συχνοουρία.
Και, όπως προειδοποιεί ο ΟΕΔΑ, οι νέοι είναι «μία από τις πληθυσμιακές ομάδες που είναι πιο εκτεθειμένες» σε αυτούς. Μάλιστα, αρκετές κοινότητες και το ίδιο το Υπουργείο Υγείας, με την έγκριση πολλών επιστημονικών εταιρειών, έχουν βάλει στο στόχαστρο αυτά τα ποτά και θέλουν να τα ρυθμίσουν για ανηλίκους.
Από τους μαθητές ηλικίας 14 έως 18 ετών που χρησιμοποίησαν ένα από αυτά τα ποτά τον τελευταίο μήνα, περισσότεροι από τους μισούς (54,4%) είναι αγόρια και 40,7% κορίτσια, επομένως η αύξηση της κατανάλωσης τα τελευταία χρόνια είναι υπερδιπλάσια στους άνδρες παρά στις γυναίκες (3,7% έναντι 1,7%).
Με την ηλικία, ο επιπολασμός αυξάνεται προοδευτικά μέχρι να φτάσει στο αποκορύφωμά του στα 18 (59,8%).
Ομοίως, η κατανάλωση αναμεμειγμένη με αλκοόλ έχει αυξηθεί, και σε αυτήν την ομάδα εμφανίζεται και μεγαλύτερη χρήση ναρκωτικών : έτσι, το 72,5% των εφήβων που πίνουν ενεργειακά ποτά καταναλώνουν αλκοόλ. 32,3%, καπνός; 24,3%, κάνναβη; 10,5%, ηρεμιστικά-υπνωτικά, με ή χωρίς ιατρική συνταγή και 1,6%, έκσταση ή κοκαΐνη (σκόνη ή βάση).
Αυτά τα ποσοστά φτάνουν ένα ταβάνι σε όσους τα συνδυάζουν με αλκοόλ, έτσι ώστε το 49% να έχει καπνίσει και καπνό. Το 37,8% έχει κάνει χρήση κάνναβης. 13,4%, υπνωτιστικά; 3,4%, έκσταση και 3,2%, κοκαΐνη.
Παραδοσιακά συνδέεται με την αύξηση της απόδοσης, η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά που έχουν καταναλώσει ενεργειακά ποτά τις τελευταίες 30 ημέρες λαμβάνουν χειρότερους βαθμούς κατά μέσο όρο, επαναλαμβάνουν περισσότερα μαθήματα ή κάνουν περισσότερα λάθη από τα υπόλοιπα. Αυτές οι διαφορές είναι ακόμη μεγαλύτερες σε όσους τα ανακατεύουν με αλκοόλ.
Περίπου το 30% των μαθητών που έχουν πιεί ένα έχουν επαναλάβει ένα μάθημα, περισσότερο από το 30% στην περίπτωση όσων το συνδυάζουν με αλκοόλ. Το ίδιο συμβαίνει με όσους έχουν αποτυχημένο μέσο όρο βαθμολογίας, με στοιχεία που είναι γύρω και πάνω από 10%, αντίστοιχα, ή με όσους χάνουν το μάθημα, οπότε ξεπερνούν το 30% και το 40%.
Οι διαφορές είναι ακόμη μεγαλύτερες με ξενύχτια: το ποσοστό όσων έχουν καταναλώσει ενεργειακά ποτά με ή χωρίς αλκοόλ τις τελευταίες 30 ημέρες και που βγαίνουν 2 ή περισσότερες νύχτες την εβδομάδα, επιστρέφουν στις 3 π.μ. ή αργότερα και έχουν περισσότερα χρήματα για να περνούν εβδομαδιαία για να πάτε με φίλους, στον κινηματογράφο ή για να πιείτε ένα ποτό είναι καλύτερο από εκείνους που δεν τα παίρνουν.
Η εκτέλεση δραστηριοτήτων όπως το διάβασμα ή το χόμπι, όπως το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου, λειτουργεί ως προστατευτική ασπίδα, επομένως ο επιπολασμός της κατανάλωσης είναι χαμηλότερος στους εφήβους που εκτελούν οποιαδήποτε από αυτές τις εργασίες.
Έτσι, το 41,8% των παιδιών που διαβάζουν βιβλία και το 43,8% όσων έχουν ένα χόμπι το έχουν πάρει τον τελευταίο μήνα, ποσοστά που φτάνουν στο 14,8% και στο 16,3% όσων διαβάζουν βιβλία.Το έχουν φτιάξει αναμιγνύοντάς το με αλκοόλ.
Ανά κοινότητα, τα υψηλότερα ποσοστά σημειώνονται στο Λεβάντε και στο βορρά: Αστούριες, Κανταβρία, Εουσκάντι, Καταλονία, Comunitat Valenciana και Βαλεαρίδες Νήσοι υπερβαίνουν το 19,9%. Η Γαλικία, η Αραγονία, η Ανδαλουσία και η Μούρθια είναι μεταξύ 19,1% και 19,9% και οι υπόλοιπες είναι κάτω από 19,1%.
