Το ΚΘΒΕ παρουσιάζει το έργο «Δον Κάρλος» του Φρίντριχ Σίλλερ, του μεγάλου ρομαντικού ποιητή της γερμανικής λογοτεχνίας, στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, μέσα από την καινοτόμο οπτική του Γιάννη Χουβαρδά, ενός από τους κορυφαίους σκηνοθέτες και πλέον διακεκριμένους καλλιτέχνες της γενιάς του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η μετάφραση είναι του Γιώργου Δεπάστα, ενώ ο Γιάννης Χουβαρδάς μαζί με τη σκηνοθεσία υπογράφει και τη διασκευή, δραματουργική & σκηνική επεξεργασία μετάφρασης της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας αυτής παραγωγής.
Όπως αναφέρεται σε σημείωμα της παραγωγής, η παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά αποτελεί το τελευταίο μέρος της σκηνοθετικής του τετραλογίας, με την οποία ολοκληρώνει την προσωπική του διερεύνηση πάνω στη σχέση θεάτρου και κινηματογράφου, που οργανώνεται γύρω από μια κεντρική θεματολογία, η οποία εστιάζει στην ηθική και πνευματική εξόντωση του ανθρώπου, μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία -παντελώς διεφθαρμένη από την εξουσία και το χρήμα- που αδυνατεί να βρει την ισορροπία και το μέτρο.
Το ρόλο του Δον Κάρλος υποδύεται ο Χάρης Φραγκούλης.
Λίγα λόγια για το έργο
Τι βαραίνει την καρδιά του Δον Κάρλος και αποφεύγει τον πατέρα του Βασιλιά Φίλιππο Β’ της Ισπανίας; Ποιο είναι αυτό το μυστικό που τα άγρυπνα μάτια της Αυλής δυσκολεύονται να αποκαλύψουν; Κάτω από τη φοβερή εξουσία του βασιλιά και τη δύναμη της Ιεράς Εξέτασης, στην Ισπανία του 16ου αιώνα, ο νεανικός ιδεαλισμός, ο έρωτας, η ευαισθησία, η ανάγκη για αλλαγή, για δράση και για ζωή ασφυκτιούν μέσα στην καρδιά του Δον Κάρλος, που ανήμπορος να διαχειριστεί τα πάθη του, εναποθέτει τις ελπίδες του στον αδελφικό του φίλο Μαρκήσιο Πόζα. Η ισχυρή θέληση του Πόζα, οι ανανεωτικές του ιδέες, η πίστη και η αφοσίωσή του στον Δον Κάρλος, τον οδηγούν στην εφαρμογή ενός σχεδίου, που θα επιχειρήσει να ανατρέψει την κρατική τρομοκρατία του μονάρχη.
Ο Δον Κάρλος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1787 και έχει ως αφετηρία ένα γαλλικό ρομαντικό μυθιστόρημα του 17ου αιώνα. Ο Σίλλερ χρησιμοποιώντας ως φόντο την Ισπανία του 16ου αιώνα, αμφισβητεί την απολυταρχία της δικής του εποχής, υπερασπιζόμενος την ελευθερία της σκέψης και τις ιδέες του Διαφωτισμού. Μέσα από μια ιδιαιτέρως σύνθετη πλοκή αλλά και από τους πολυδιάστατους χαρακτήρες του έργου, ο συγγραφέας επαναφέρει κρίσιμους διαχρονικούς προβληματισμούς, αναπτύσσοντας διαλεκτικά τη σύγκρουση μεταξύ απολυταρχικής εξουσίας και ελεύθερης δράσης, αυταρχισμού και ανυπακοής, ηθικής επιταγής και νέων ιδανικών, ιδεαλισμού και πραγματικότητας.
Σε σημείωμα του σκηνοθέτη αναφέρεται:
Δον Κάρλος 2024 ή η σκοτεινή νοημοσύνη
Με τη Θεσσαλονίκη και ειδικά το ΚΘΒΕ με συνδέουν οι πιο ωραίες αναμνήσεις των νεανικών μου χρόνων και των πρώτων βημάτων μου στον χώρο της σκηνοθεσίας. Επιστρέφω λοιπόν στο ιστορικό αυτό θέατρο και την πόλη που το φιλοξενεί με ιδιαίτερη συγκίνηση και μεγάλο σεβασμό. Και με ένα έργο που εδώ και πολύν καιρό με απασχολεί. Ο Δον Κάρλος αποτελεί ένα κορυφαίο κομψοτέχνημα της παγκόσμιας δραματουργίας. Νεανικό αλλά και ώριμο, ενθουσιώδες αλλά και πυκνό σε νοήματα, δραματουργικά πολυσύνθετο αλλά και θεατρικά απολαυστικό, κλασικό αλλά και σύγχρονο, προσφέρει σε όποιον καλλιτέχνη καταπιαστεί μαζί του τεράστια ανταπόδοση. Και ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τον θεατή.
Ένα έργο που στην πλήρη του ανάπτυξη διαρκεί πάνω από πέντε ώρες, με δεκάδες δραματικά πρόσωπα, δαιδαλώδη εξέλιξη και άπειρες ανατροπές, με πολύπλοκο ιστορικό υπόβαθρο και διπλοκεντημένη γλώσσα, ένα δράμα που μπορεί να χαρακτηριστεί ταυτόχρονα ερωτικό, πολιτικό, ποιητικό, φιλοσοφικό, υπαρξιακό (για να αναφέρω μερικά μόνο από τα πολλά λογοτεχνικά είδη που το απαρτίζουν), στην παράστασή μας συμπυκνώνεται σε καθαρή διάρκεια 130 λεπτών.
Έχει λοιπόν τεράστια σημασία για μας, όλους τους ανθρώπους που δούλεψαν επί τρεις σχεδόν μήνες για να προσφέρουμε στο κοινό με όσο πιο έντιμο τρόπο μπορούσαμε αυτό το θαυμαστό κείμενο, να έχουμε την πλήρη ενέργεια των θεατών μας, τη συγκέντρωσή τους, τη συμμετοχή τους σ’ αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Και τότε είναι σίγουρο ότι οι θεατές μας θα αποσπάσουν ως ανταμοιβή τους το 100% της αξίας του αριστουργήματος του Σίλλερ.
Πριν αφήσω τους εξαίρετους ηθοποιούς του ΚΘΒΕ να μιλήσουν από σκηνής, μία μόνο ακόμη επισήμανση. Προσέξτε πώς, ένα έργο γραμμένο στα τέλη του 18ου αιώνα, μπορεί να μιλά τόσο καθαρά, εύστοχα και προφητικά, για τη σχέση του ανθρώπου με την εξουσία, για την ακατάσβεστη ανάγκη του για ελευθερία και τον άπληστο γιγαντισμό των μηχανισμών του κράτους, το οποίο, αφού παρακολουθήσει, καταπιέσει, καταστείλει ανελέητα τους πολίτες του (μεταφορικά, και -στην περίπτωσή μας- κυριολεκτικά, τα ίδια τα παιδιά του), στο τέλος τούς αφαιρεί κάθε έννοια ανθρωπιάς, καταλήγοντας να απεμψυχώσει την ίδια του την υπόσταση και να καταντήσει -όπως συμβαίνει δυστυχώς πολύ φανερά πλέον στις μέρες μας- μια σκοτεινή μηχανή τεχνητής νοημοσύνης.
Γιάννης Χουβαρδάς
Οκτώβριος 2024
Οι συντελέστες
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, Διασκευή- Δραματουργική & Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης -Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, Σκηνικά: Nίκη Ψυχογιού, Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, Μουσική: Φώτης Σιώτας, Κίνηση- Χορογραφίες: Δημήτρης Σωτηρίου, Βίντεο Design: Παντελής Μάκκας, Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας, Βοηθός Σκηνοθέτη Α΄: Σοφία Παπανικάνδρου, Βοηθός Σκηνοθέτη Β΄: Βίκυ Κίτσιου, Βοηθός Σκηνοθέτη Γ΄: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Βοηθός Σκηνογράφου & Ενδυματολόγου: Δανάη Πανά, Οργάνωση Παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη, Φωτογραφίες: Mike Rafail (That Long Black Cloud)
Παίζουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά):
Ιορδάνης Αϊβάζογλου (Δούκας Μεντίνα-Σιντόνια), Λουκία Βασιλείου (Βασίλισσα Ελισάβετ), Ζωή Ευθυμίου (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή), Στέλιος Καλαϊτζής (Κόμης Λέρμα), Γιώργος Κολοβός (Μαρκήσιος Πόζα), Θάνος Κοντογιώργης (Ντομίνγκο), Βασίλης Μπεσίρης (Δούκας Φέρια), Μπέττυ Νικολέση (Μαρκησία Μοντεκάρ), Κώστας Σαντάς (Μέγας Ιεροεξεταστής), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή ), Δημήτρης Τσιλινίκος (Δούκας Άλμπα), Χάρης Φραγκούλης (Δον Κάρλος, Διάδοχος του θρόνου), Ελίζα Χαραλαμπογιάννη (Λουίς Μερκάδο, ακόλουθος της Βασίλισσας), Γιάννης Χαρίσης (Φίλιππος Β΄)
Έκτακτη αντικατάσταση:
Νατάσσα Δαλιάκα, Δημήτρης Καρτόκης
Αυλή:
Λίλη Ανδρασκέλα, Ζωή Ευθυµίου, Κωνσταντίνος Καπελλίδης, Αίγλη Κατσίκη, Δηµήτρης Καυκάς, Αναστασία Κελέση, Νίκος Κουσούλης, Θεοφανώ Τζαλαβρά
Φιγκυράν: Πασχάλης Τερζής
Φιγκυρίαν- Βίντεο & Μοντάζ επί σκηνής: Γιώργος Ζλατάνος
Πληροφορίες
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2)
Διάρκεια παράστασης: 2 ώρες και 40 λεπτά (η παράσταση έχει διάλειμμα)
Ώρες παραστάσεων
Τετάρτη: 19.00, Πέμπτη- Παρασκευή, Σάββατο: 20.30, Κυριακή: 19.00
