Το παντζάρι (Beta vulgaris) ή κοκκινογούλι είναι φυτό της οικογένειας αμαρανθοειδή, του μέρους της που παλιότερα ήταν γνωστό ως χηνοποδιοειδή. Είναι μονοετές ή διετές φυτό του οποίου η ρίζα είναι εδώδιμη. Υπάρχουν πολλές καλλιεργήσιμες ποικιλίες, όπως το σέσκουλο, μια φυλλώδης ποικιλία παντζαριού, και το ζαχαρότευτλο, του οποίου η ρίζα έχει υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα. Όλες οι καλλιεργήσιμες ποικιλίες παντζαριού προέρχονται από το υποείδος B. v. vulgaris.
Το παντζάρι τρώγεται τόσο ωμό, όσο και μαγειρεμένο, ολόκληρο. Μα το πιο σημαντικό πέρα από την γεύση του είναι οι ευεργετικές ιδιότητές του για την υγεία.
Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα παντζάρια μπορούν να σας βοηθήσουν σε σημαντικούς τομείς της υγείας σας, όπως είναι η υπέρταση, ο διαβήτης, η άνοια και η δυσκοιλιότητα.
Θρεπτική αξία
Ένα φλιτζάνι από παντζάρια περιέχει 58 θερμίδες, 13 γραμμάρια υδατάνθρακα (συμπεριλαμβανομένων 9 γρ. ζάχαρης και 4 γρ. ινών) και 2 γραμμάρια πρωτεΐνης. Παρέχει το 1% των ημερήσιων αναγκών του μέσου ατόμου σε βιταμίνη Α, το 2% σε ασβέστιο, το 11% της βιταμίνης C και το 6% του σιδήρου.
Τα παντζάρια είναι μια πλούσια πηγή φυλλικού οξέος και μαγγανίου, ενώ περιέχουν επίσης μεγάλες ποσότητες θειαμίνης, ριβοφλαβίνης, βιταμίνης Β-6, παντοθενικού οξέος, χολίνης, βεταΐνης, μαγνησίου, φωσφόρου, καλίου, ψευδαργύρου, χαλκού και σεληνίου.
Τα παντζάρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε διαιτητικά νιτρικά οξέα, τα οποία πιστεύεται ότι είναι ο λόγος για τον οποίο συνεισφέρουν με τόσο αποτελεσματικό τρόπο σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης υγείας.
Από ποιες ασθένειες μας προστατεύουν τα παντζάρια
Υγεία της καρδιάς και αρτηριακή πίεση: Έρευνα του 2008 που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό Hypertension, έδειξε ότι η κατανάλωση μισού λίτρου από χυμό παντζαριών την ημέρα, μείωσε αισθητά την αρτηριακή πίεση σε ομάδα υγιών εθελοντών. Αντίστοιχα ήταν τα αποτελέσματα και δεύτερης έρευνας του 2010, όπου οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο χυμός παντζαριών μειώνει την υπέρταση και σε ασθενείς με καρδιοαγγειακά προβλήματα.
Άνοια: Ερευνητές από το πανεπιστήμιο Wake Forest διαπίστωσαν ότι ο χυμός από παντζάρι βελτιώνει την οξυγόνωση του εγκεφάλου, μειώνοντας έτσι την εξέλιξη των συμπτωμάτων της άνοιας σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η ροή αίματος σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και αυτό οδηγεί σε γνωστική εξασθένηση και άνοια. Ο χυμός από παντζάρι (ως μέρος μια διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε νιτρικά οξέα) βελτιώνει την ροή του αίματος (και άρα του οξυγόνου) σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου.
Διαβήτης: Τα παντζάρια περιέχουν ένα αντιοξειδωτικό που είναι γνωστό ως α-λιποϊκό οξύ και το οποίο έχει αποδειχτεί ότι μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης, αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη και προστατεύει από το οξυδωτικό στρες σε ασθενείς με διαβήτη.
Δυσκοιλιότητα: Η μεγάλη περιεκτικότητα των παντζαριών σε φυτικές ίνες βοηθάει στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού συστήματος, περιορίζοντας τις περιπτώσεις δυσκοιλιότητας.
Φλεγμονή: Η χολίνη είναι ένα πολύ σημαντικό και πολύπλευρα θρεπτικό συστατικό στο παντζάρι, που βοηθά στον ύπνο, την κίνηση των μυών, τη μάθηση και τη μνήμη. Η χολίνη βοηθά επίσης να διατηρηθεί η δομή των κυτταρικών μεμβρανών, συμβάλλει βοηθά στη μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων, στην απορρόφηση του λίπους και μειώνει τη χρόνια φλεγμονή.